نمونه اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی | دانلود فرم آماده و جامع
نمونه اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی
هنگامی که یکی از طرفین قرارداد از انجام تعهدات خود سر باز می زند یا آن ها را به درستی ایفا نمی کند، برای طرف دیگر خسارت هایی به بار می آورد که این خسارت ها با ارسال نمونه اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی به طور رسمی قابل پیگیری و جبران هستند. این اظهارنامه، گام نخست در مسیر احقاق حقوق شما و یک اخطار رسمی و قانونی به طرف مقابل برای عمل به تعهدات خود یا جبران خسارات وارده است.
در زندگی روزمره و به ویژه در دنیای کسب وکار، قراردادها نقش ستون فقرات روابط را ایفا می کنند. از یک قرارداد ساده خرید و فروش کالا تا توافقات پیچیده پیمانکاری و مشارکت، همگی بر پایه اعتماد و انتظار متقابل برای ایفای تعهدات بنا شده اند. اما گاهی اوقات، شرایط آن طور که پیش بینی می کنیم پیش نمی رود؛ یکی از طرفین به هر دلیلی از انجام تعهداتش کوتاهی می کند و این کوتاهی، ضرر و زیان های بعضاً جبران ناپذیری را به دیگری تحمیل می سازد. در چنین لحظاتی، احساس بی پناهی و سردرگمی کاملاً طبیعی است، اما اینجاست که ابزارهای قانونی، راهگشای مسیر احقاق حق می شوند.
یکی از این ابزارهای قدرتمند و حیاتی، «اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی» است. این سند حقوقی، نه تنها راهی رسمی برای مطالبه حقوق از دست رفته به شمار می رود، بلکه به مخاطب نیز گوشزد می کند که شما وضعیت را جدی گرفته اید و آماده پیگیری های قانونی هستید. این مقاله قصد دارد تا با روایتی کاربردی و تجربه محور، شما را با جزئیات تنظیم و ارسال این سند آشنا کند و چندین نمونه اظهارنامه را برای موقعیت های مختلف ارائه دهد تا هر کسی بتواند با اتکا به آن ها، گام اول را در مسیر دفاع از حقوق خود بردارد.
مطالبه خسارت قراردادی چیست و چرا باید آن را جدی گرفت؟
در دنیای قراردادها، زمانی که یکی از طرفین به قول و قراری که داده عمل نمی کند، یا آن را دیرتر از موعد یا به صورت ناقص انجام می دهد، طرف مقابل متحمل ضرر و زیان می شود. این ضرر و زیان، همان چیزی است که ما آن را خسارت قراردادی می نامیم و مطالبه آن به معنای درخواست جبران این ضرر از سوی متخلف است.
اهمیت مطالبه این نوع خسارت، فراتر از جبران یک ضرر مالی ساده است. از یک منظر، این اقدام به حفظ نظم اقتصادی و حقوقی جامعه کمک می کند. اگر قرار باشد تخلف از قراردادها بدون عواقب باقی بماند، دیگر هیچ کس به توافقات خود پایبند نخواهد بود و اعتماد متقابل از بین خواهد رفت. از منظر دیگر، مطالبه خسارت قراردادی، به شما این فرصت را می دهد که وضعیت خود را تا حد امکان به حالت قبل از نقض تعهد بازگردانید. تصور کنید برای تکمیل پروژه خود، روی تحویل به موقع مواد اولیه حساب کرده اید و تأخیر فروشنده، کل برنامه ریزی شما را به هم می ریزد؛ در این صورت، مطالبه خسارت نه تنها هزینه تأخیر را جبران می کند، بلکه به شما کمک می کند تا تبعات مالی و زمانی ناشی از این خلف وعده را مدیریت کنید.
هدف اصلی از این مطالبه، بازگرداندن توازن به روابط قراردادی و اطمینان از این است که هیچ کس از خلف وعده خود منتفع نشود. این یک حق مسلم است که قانون برای حمایت از آن، ابزارهای مختلفی را در اختیار شما قرار داده است.
پشتوانه حقوقی مطالبه خسارت قراردادی: نگاهی به قانون مدنی
هر اقدام حقوقی، نیاز به یک پشتوانه قانونی محکم دارد و مطالبه خسارت قراردادی نیز از این قاعده مستثنی نیست. قانون مدنی ایران، به عنوان اصلی ترین منبع حقوق تعهدات، مواد مشخصی را برای حمایت از حقوق زیان دیدگان قراردادی در نظر گرفته است.
ماده ۲۲۱ قانون مدنی: اصل مسئولیت جبران خسارت
یکی از مهم ترین مواد، ماده ۲۲۱ قانون مدنی است که صراحتاً مسئولیت متخلف را در قبال خسارات وارده تبیین می کند. این ماده می گوید:
«اگر کسی تعهد اقدام به امری را بکند یا تعهد نماید که از انجام امری خودداری کند در صورت تخلف مسئول خسارت طرف مقابل است مشروط بر اینکه جبران خسارت تصریح شده و یا تعهد عرفاً به منزله تصریح باشد و یا بر حسب قانون موجب ضمان باشد.»
این ماده به ما می گوید که اگر در قراردادی، تعهدی برای انجام یا عدم انجام کاری وجود داشته باشد و یکی از طرفین به آن عمل نکند، مسئول جبران خسارت وارده به طرف مقابل است. نکته کلیدی اینجاست که جبران خسارت باید یا در خود قرارداد تصریح شده باشد (مانند وجه التزام)، یا عرفاً چنین مسئولیتی از آن برداشت شود، و یا قانون به آن اشاره کرده باشد.
ماده ۲۲۶ قانون مدنی: لزوم تعیین مهلت یا مطالبه رسمی
ماده ۲۲۶ نیز تکمیل کننده این مسیر حقوقی است و به اهمیت تعیین مهلت و مطالبه رسمی تعهد می پردازد:
«در مورد عدم ایفاء تعهدات از طرف یکی از متعاملین طرف دیگر نمی تواند ادعای خسارت نماید مگر اینکه برای ایفاء تعهد مدت معینی مقرر شده و مدت مزبور منقضی شده باشد و اگر برای ایفاء تعهد مدتی مقرر نبوده، طرف وقتی می تواند ادعای خسارت نماید که اختیار موقع انجام با او بوده و ثابت نماید که انجام تعهد را مطالبه کرده است.»
این ماده یک چراغ راهنما برای کسانی است که می خواهند مطالبه خسارت کنند. از آن درس می گیریم که برای ادعای خسارت، باید نشان دهیم که موعد انجام تعهد گذشته است یا اگر موعد مشخصی نبوده، به طور رسمی از طرف مقابل خواسته ایم که تعهد خود را انجام دهد. اینجاست که نقش اظهارنامه پررنگ می شود؛ زیرا اظهارنامه یکی از راه های رسمی و قانونی برای مطالبه و اعلام نقض تعهد است. ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی نیز به طور صریح به این موضوع اشاره دارد و اظهارنامه را ابزاری برای «اظهار مطالبی که خواهنده اظهارنامه می خواهد به طور رسمی به طرف خود اطلاع دهد» معرفی می کند، که شامل مطالبه انجام تعهدات و جبران خسارات نیز می شود.
ارکان اصلی و شرایط لازم برای مطالبه خسارت قراردادی
برای آنکه مطالبه خسارت قراردادی با موفقیت همراه شود و در مراجع قضایی به رسمیت شناخته شود، باید چهار رکن اساسی و شرایط لازم برای آن محقق شده باشند. مانند ساختن یک بنا، اگر یکی از این ستون ها ناقص باشد، ادعای شما ممکن است فرو بریزد. در ادامه به این ارکان اصلی پرداخته می شود:
۱. وجود قرارداد معتبر و الزام آور
اساس و پایه هر مطالبه خسارت قراردادی، وجود یک قرارداد قانونی، صحیح و الزام آور است. این قرارداد می تواند کتبی یا شفاهی باشد (اگرچه قرارداد کتبی همیشه مستند قوی تری است)، اما باید شرایط عمومی صحت معاملات را طبق قانون مدنی دارا باشد؛ یعنی طرفین قصد و رضا داشته باشند، برای معامله اهلیت داشته باشند، موضوع قرارداد معین باشد و جهت معامله مشروع باشد. بدون یک قرارداد معتبر، اساساً بحث خسارت قراردادی مطرح نخواهد شد.
۲. نقض تعهد قراردادی
پس از وجود قرارداد، مهم ترین رکن، نقض یا تخلف از تعهدات مندرج در آن است. این نقض می تواند به سه شکل اصلی رخ دهد:
- عدم انجام کلی تعهد: یعنی طرف مقابل اصلاً به تعهد خود عمل نکرده است. مثلاً قرار بوده کالایی را تحویل دهد، اما هرگز آن را تحویل نداده است.
- تاخیر در انجام تعهد: طرف مقابل تعهد خود را انجام داده، اما دیرتر از موعد مقرر. مانند تأخیر در تحویل آپارتمان نوساز.
- انجام ناقص یا معیوب تعهد: تعهد انجام شده، اما به صورت ناقص، معیوب یا برخلاف شرایط توافق شده در قرارداد. برای مثال، مصالحی با کیفیت پایین تر از آنچه در قرارداد ذکر شده بود، در ساخت و ساز استفاده شده است.
۳. ورود خسارت قطعی و قابل اثبات
صرف نقض تعهد کافی نیست؛ باید در نتیجه آن، خسارتی قطعی و قابل اثبات به شما وارد شده باشد. این خسارت می تواند:
- خسارت مادی: ضررهای مالی که به وضوح قابل اندازه گیری هستند، مانند از دست دادن سود مورد انتظار، هزینه های اضافی برای جبران تأخیر یا عیوب، یا کاهش ارزش اموال. اثبات این نوع خسارات معمولاً از طریق فاکتورها، رسیدها، گزارش کارشناس، شهادت و سایر اسناد مالی آسان تر است.
- خسارت معنوی: ضررهایی مانند رنج روحی، آبروریزی یا از دست دادن اعتبار. اثبات این نوع خسارت ها در محاکم قضایی دشوارتر است و معمولاً نیاز به دلایل و مدارک بسیار قوی دارد.
نحوه اثبات خسارت از اهمیت بالایی برخوردار است. باید بتوانید با اسناد و مدارک معتبر (مانند فاکتورهای خرید، قراردادهای جایگزین، نظرات کارشناسی، پیامک ها، مکاتبات رسمی و شهادت شهود) ارتباط بین نقض تعهد و خسارت وارده را به دادگاه نشان دهید.
۴. رابطه سببیت (علّیت)
باید بین نقض تعهد از سوی طرف مقابل و خسارتی که به شما وارد شده، یک رابطه مستقیم و علت و معلولی وجود داشته باشد. به عبارت دیگر، باید اثبات شود که اگر طرف مقابل به تعهد خود عمل می کرد، این خسارت به شما وارد نمی شد. اگر خسارت وارده ناشی از عوامل دیگری باشد که به تخلف طرف مقابل ارتباطی ندارد، نمی توان آن را مطالبه کرد.
۵. عدم وجود مانع قانونی یا فورس ماژور
در نهایت، برای مطالبه خسارت، باید اطمینان حاصل کرد که مانع قانونی یا شرایط قهری (فورس ماژور) برای انجام تعهد توسط طرف مقابل وجود نداشته است. وقایعی مانند سیل، زلزله، جنگ، تحریم های ناگهانی و غیرقابل پیش بینی که انجام تعهد را عملاً غیرممکن می سازند، می توانند مسئولیت طرف مقابل را در قبال نقض تعهد و جبران خسارت رفع کنند. البته اثبات فورس ماژور نیز بر عهده طرفی است که ادعای آن را دارد.
تفاوت های کلیدی: خسارت قراردادی در مقابل خسارت غیر قراردادی (مسئولیت مدنی)
در دنیای حقوق، گاهی ممکن است به دلیل شباهت ظاهری، دو مفهوم به اشتباه به جای یکدیگر به کار روند. خسارت قراردادی و خسارت غیر قراردادی (یا مسئولیت مدنی) از آن دسته مفاهیم هستند که با وجود اشتراکات در نتیجه (یعنی ورود ضرر)، مبانی و قواعد حقوقی متفاوتی دارند. درک این تفاوت ها برای انتخاب مسیر قانونی صحیح و موفقیت در پیگیری حقوقی بسیار حیاتی است.
منشاء تعهد
خسارت قراردادی: همان طور که از نامش پیداست، منشاء این نوع خسارت، وجود یک قرارداد معتبر و الزام آور میان دو طرف است. یعنی یکی از طرفین به تعهدی که در چارچوب یک توافق قبلی (قرارداد) پذیرفته، عمل نکرده و همین عدم انجام تعهد، سبب ورود ضرر به طرف دیگر شده است.
خسارت غیر قراردادی (مسئولیت مدنی): در این حالت، منشاء ضرر، وجود قرارداد نیست، بلکه ناشی از یک فعل زیان بار است که خلاف قانون انجام شده و سبب ورود ضرر به دیگری شده است. برای مثال، رانندگی بی احتیاط که منجر به تصادف و آسیب به خودروی شخص دیگر می شود، یا تخریب اموال دیگری بدون هیچ قرارداد قبلی. در اینجا، تعهد به جبران ضرر، از خود قانون ناشی می شود، نه از یک توافق قبلی.
مبانی قانونی متفاوت
خسارت قراردادی: مبانی قانونی آن عمدتاً در مواد ۲۲۱ تا ۲۲۶ قانون مدنی و سایر مواد مرتبط با قراردادها یافت می شود.
خسارت غیر قراردادی: مبنای حقوقی آن در مواد ۹۵۳ قانون مدنی به بعد (در بخش مسئولیت مدنی) و همچنین قانون مسئولیت مدنی مصوب ۱۳۳۹ قرار دارد.
اهمیت تشخیص
تشخیص دقیق نوع خسارت، تعیین کننده مسیر حقوقی، دادگاه صالح، نوع دعوا و حتی مدارک مورد نیاز برای اثبات است. اگر به اشتباه، دعوای مطالبه خسارت قراردادی را در حالی که اساساً قراردادی وجود ندارد مطرح کنید، یا برعکس، ممکن است پرونده شما با شکست مواجه شود یا روند دادرسی طولانی و پیچیده گردد. بنابراین، در گام اول، ارزیابی دقیق شرایط و تشخیص منشاء ضرر از اهمیت حیاتی برخوردار است.
نحوه مطالبه خسارت قراردادی: مراحل عملی
پس از آنکه متوجه شدید متحمل خسارت قراردادی شده اید و از مبانی حقوقی آن آگاه شدید، نوبت به اقدام عملی می رسد. این مسیر، معمولاً طی دو گام اصلی برداشته می شود که در ادامه به تفصیل توضیح داده خواهد شد.
گام اول: ارسال اظهارنامه رسمی
اولین و شاید مهم ترین گام در مطالبه خسارت قراردادی، ارسال اظهارنامه رسمی است. این اقدام را می توان به نوعی یک اخطار دوستانه اما رسمی و قانونی برای طرف مقابل دانست.
- چرا اظهارنامه ضروری است؟
- اخطار رسمی: اظهارنامه به طرف مقابل اعلام می کند که شما از نقض تعهد و خسارات وارده آگاه هستید و قصد پیگیری قانونی دارید.
- تعیین تکلیف: به طرف مقابل فرصت می دهد تا پیش از هرگونه اقدام قضایی، به تعهدات خود عمل کرده یا خسارات را جبران کند و از ورود به فرآیندهای دادگاهی جلوگیری شود.
- فراهم آوردن مدرک: در صورت عدم پاسخ یا عدم همکاری، اظهارنامه به عنوان یک مدرک رسمی در دادگاه قابل استناد است که نشان می دهد شما پیش از طرح دعوا، تلاش خود را برای حل و فصل مسالمت آمیز انجام داده اید و به مخاطب فرصت ایفای تعهد را داده اید. این امر به ویژه برای اثبات مطالبه تعهد در مواردی که مهلت مشخصی در قرارداد نبوده، اهمیت دوچندانی پیدا می کند (طبق ماده ۲۲۶ قانون مدنی).
- شروع فرآیند رسمی و حقوقی: ارسال اظهارنامه، نقطه شروع فرآیند رسمی و حقوقی مطالبه است و جدیت شما را نشان می دهد.
گام دوم: طرح دعوا و دادخواست حقوقی
اگر با وجود ارسال اظهارنامه و اتمام مهلت مقرر، طرف مقابل همچنان از انجام تعهدات خود سر باز زد یا خسارات را جبران نکرد، دیگر چاره ای جز طرح دعوا در مراجع قضایی باقی نمی ماند. این مرحله نیازمند ارائه دادخواست حقوقی به همراه تمامی مستندات و مدارک مربوطه است.
- معرفی اجمالی مراحل دادگاه: پس از ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی الکترونیک، پرونده شما به دادگاه صالح ارجاع می شود. دادگاه با بررسی مستندات، دلایل و دفاعیات طرفین، اقدام به صدور رأی می کند. ممکن است در این مسیر نیاز به تحقیقات بیشتر، استماع شهادت شهود یا نظر کارشناس رسمی دادگستری باشد.
- نیاز به وکیل: با توجه به پیچیدگی های فرآیند دادرسی، اصطلاحات حقوقی و لزوم تنظیم صحیح لوایح و دفاعیات، همواره توصیه می شود که در این مرحله از یک وکیل مجرب و متخصص در دعاوی حقوقی بهره مند شوید. یک وکیل می تواند با دانش و تجربه خود، به شما در تسریع و موفقیت پرونده یاری رساند.
راهنمای عملی تنظیم و ارسال اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی
تنظیم اظهارنامه، اگرچه ممکن است در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما باید با دقت و آگاهی کامل از نکات حقوقی انجام شود. یک اظهارنامه ناقص یا اشتباه، نه تنها بی اثر است، بلکه ممکن است در آینده به ضرر شما تمام شود. در ادامه به مهم ترین بخش ها و نکات لازم برای تنظیم یک اظهارنامه مؤثر پرداخته می شود:
۱. مشخصات دقیق طرفین
شروع اظهارنامه با ذکر مشخصات دقیق اظهارکننده (کسی که اظهارنامه را می فرستد) و مخاطب (کسی که اظهارنامه برای او فرستاده می شود) است. این اطلاعات باید شامل:
- نام و نام خانوادگی کامل
- کد ملی
- آدرس پستی کامل و دقیق (بهتر است آدرس مطابق با سامانه ثنا باشد)
- شماره تماس (اختیاری، اما می تواند مفید باشد)
ذکر دقیق این مشخصات، تضمین می کند که اظهارنامه به دست شخص صحیح برسد و از نظر حقوقی معتبر باشد.
۲. موضوع اظهارنامه
این بخش باید به صورت صریح و مشخص، موضوع اصلی اظهارنامه را بیان کند. از عبارت های کلی پرهیز کرده و موضوع را دقیقاً ذکر کنید. مثال:
- مطالبه خسارت قراردادی ناشی از تاخیر در تحویل مبیع (ملک/کالا)
- مطالبه خسارت ناشی از عدم ایفای تعهدات در قرارداد پیمانکاری
- اعلام فسخ قرارداد و مطالبه خسارات ناشی از آن
۳. شرح اظهارات (متن اصلی)
این بخش، قلب اظهارنامه است و باید با دقت فراوان و به صورت روشن و مستند نگارش شود:
- اشاره به قرارداد منعقد شده: ابتدا به صورت مختصر و مشخص، قرارداد اصلی را معرفی کنید. شامل تاریخ انعقاد، شماره قرارداد (اگر وجود دارد)، موضوع قرارداد (مثلاً مبایعه نامه یک واحد آپارتمان) و طرفین آن.
- شرح دقیق تعهد نقض شده توسط مخاطب: به وضوح بیان کنید که مخاطب کدام یک از تعهدات قراردادی خود را نقض کرده است. مثلاً مطابق بند … قرارداد مورخ …، جنابعالی متعهد به تحویل آپارتمان مذکور در تاریخ … بوده اید، اما تاکنون از انجام این تعهد خودداری نموده اید.
- توضیح خسارات وارده: به تفصیل توضیح دهید که در نتیجه این نقض تعهد، چه خسارت هایی به شما وارد شده است. این خسارات را تا حد امکان با جزئیات و مبالغ تقریبی ذکر کنید. برای مثال: این تأخیر موجب تحمیل هزینه های اجاره مسکن جایگزین به مبلغ … ریال در هر ماه و همچنین فرصت های از دست رفته از سود سرمایه گذاری به مبلغ … ریال شده است.
- مستندات: اشاره به مدارک و مستنداتی که ادعای شما را تأیید می کنند. این مستندات می تواند شامل شماره فاکتورها، مکاتبات، پیامک ها، شهادت شهود، گزارش کارشناس و… باشد. مدارک و مستندات شامل فاکتورهای …، رونوشت پیامک های تبادل شده و گواهی عدم حضور در دفترخانه، ضمیمه این اظهارنامه است.
- مطالبه صریح خسارت: به وضوح بیان کنید که چه چیزی را مطالبه می کنید؛ آیا مبلغ مشخصی است، یا انجام یک عمل، یا فسخ قرارداد و جبران خسارات ناشی از آن.
- تعیین مهلت معقول و قانونی: یک مهلت مشخص و معقول (معمولاً ۷ تا ۱۰ روز کاری) برای مخاطب تعیین کنید تا به تعهد خود عمل کرده یا خسارات را جبران کند. لذا به موجب این اظهارنامه به جنابعالی فرصت داده می شود تا ظرف مدت ۷ روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه نسبت به … اقدام نمایید.
- اخطار به پیگیری قضایی: به مخاطب هشدار دهید که در صورت عدم پاسخ یا عدم انجام تعهد در مهلت مقرر، شما چاره ای جز پیگیری قضایی نخواهید داشت و تمامی خسارات دادرسی، شامل حق الوکاله وکیل، هزینه دادرسی و خسارت تاخیر تأدیه را نیز مطالبه خواهید کرد.
۴. پیوست ها
در این بخش، لیست دقیق تمامی مدارکی که همراه اظهارنامه ارسال می شوند را ذکر کنید. این مدارک باید شامل رونوشت قرارداد اصلی، فاکتورها، نامه ها، پیامک ها و هر سند دیگری باشد که به ادعای شما کمک می کند.
۵. نحوه ارسال
اظهارنامه باید از طریق دفاتر خدمات قضایی الکترونیک ارسال شود. این دفاتر، اظهارنامه را ثبت کرده و از طریق سامانه ثنا یا به صورت پستی به مخاطب ابلاغ می کنند. ابلاغ رسمی و قانونی اظهارنامه، شرط لازم برای اعتبار آن است.
نمونه اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی (نمونه های متمایز و کاربردی)
در ادامه، برای درک بهتر نحوه تنظیم اظهارنامه، چندین نمونه اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی برای موقعیت های رایج ارائه شده است. این نمونه ها به شما کمک می کنند تا با توجه به شرایط خاص خود، متن مناسبی را تنظیم کنید. فراموش نکنید که هر پرونده ای ویژگی های منحصر به فرد خود را دارد و این نمونه ها تنها یک راهنما هستند. همواره برای اطمینان از صحت و کارآمدی اظهارنامه، مشاوره با وکیل توصیه می شود.
نمونه ۱: اظهارنامه مطالبه خسارت ناشی از تاخیر در تحویل ملک/آپارتمان
تصور کنید یک واحد آپارتمان را پیش خرید کرده اید و بخش عمده ای از مبلغ را پرداخت کرده اید، اما پیمانکار یا فروشنده، ماه هاست که از تاریخ تحویل مقرر در قرارداد سر باز زده است. شما متحمل هزینه های اجاره مسکن جایگزین و همچنین ضرر و زیان های مالی دیگر شده اید.
مشخصات اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل اظهارکننده]
مشخصات مخاطب: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل مخاطب]
موضوع اظهارنامه: مطالبه خسارت قراردادی ناشی از تاخیر در تحویل مبیع
مخاطب گرامی،
با سلام و احترام،
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب ذیل قانوناً به جنابعالی اظهار می گردد:
احتراماً، همان طور که مستحضر هستید و بر اساس «قرارداد پیش فروش/مبایعه نامه» مورخ [تاریخ قرارداد] با شماره [شماره قرارداد، در صورت وجود] که بین اینجانب و جنابعالی در خصوص [مثال: پیش فروش یک واحد آپارتمان به شماره واحد و طبقه مشخص] واقع در [آدرس دقیق ملک] منعقد گردید، جنابعالی متعهد به تحویل کامل و بدون نقص مبیع مذکور در تاریخ [تاریخ مقرر در قرارداد برای تحویل] بوده اید.
متاسفانه، با گذشت [تعداد ماه/روز] از تاریخ مقرر، این تعهد مهم از سوی جنابعالی ایفا نگردیده و مبیع همچنان تحویل اینجانب نشده است. مطابق بند [شماره بند مربوط به وجه التزام/خسارت تاخیر] همان قرارداد، برای هر روز تاخیر در تحویل، مبلغ [مبلغ وجه التزام روزانه] ریال به عنوان خسارت روزانه تعیین گردیده است. بدین ترتیب، تاکنون خسارت تاخیر در تحویل به میزان [تعداد روزهای تاخیر] روز ضربدر [مبلغ وجه التزام روزانه] ریال، معادل [مبلغ کل خسارت تاخیر تا این تاریخ] ریال محاسبه می گردد. همچنین، اینجانب به دلیل عدم تحویل ملک، مجبور به پرداخت اجاره بها برای مسکن جایگزین به مبلغ [مبلغ اجاره بهای ماهانه] ریال در هر ماه شده ام که تا کنون [مبلغ کل اجاره پرداختی] ریال هزینه اضافه را متحمل شده ام.
با توجه به عدم ایفاء تعهدات قراردادی و ورود خسارت های مذکور، به موجب این اظهارنامه به جنابعالی اخطار رسمی داده می شود که ظرف مدت ۱۰ روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به تحویل کامل و بدون نقص مبیع و همچنین پرداخت کلیه خسارات تاخیر در تحویل و اجاره بهای مسکن جایگزین به حساب شماره [شماره حساب] بانک [نام بانک] به نام [نام صاحب حساب] اقدام نمایید.
بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز طرح دعوای حقوقی در مراجع قضایی نخواهم داشت و تمامی خسارات وارده، از جمله خسارت تاخیر در انجام تعهد، اجاره بهای مسکن جایگزین، کلیه هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل و خسارت تاخیر تادیه تا زمان اجرای حکم، بر عهده جنابعالی خواهد بود.
پیوست ها:
- رونوشت قرارداد پیش فروش/مبایعه نامه مورخ [تاریخ قرارداد]
- رسیدهای پرداخت اجاره مسکن جایگزین
- هرگونه مکاتبه یا پیامک مرتبط
نمونه ۲: اظهارنامه مطالبه خسارت ناشی از عدم انجام تعهدات پیمانکاری/خدماتی
فرض کنید قراردادی با یک پیمانکار برای انجام بازسازی منزل خود منعقد کرده اید، اما او پروژه را نیمه کاره رها کرده یا بخش هایی از کار را با کیفیت پایین انجام داده است که نیازمند هزینه اضافی برای تکمیل یا اصلاح است.
مشخصات اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل اظهارکننده]
مشخصات مخاطب: [نام و نام خانوادگی/نام شرکت، کد ملی/شناسه ملی، آدرس کامل مخاطب]
موضوع اظهارنامه: مطالبه خسارت قراردادی ناشی از عدم انجام/انجام ناقص تعهدات پیمانکاری
مخاطب گرامی/مدیر محترم شرکت [نام شرکت]،
با سلام و احترام،
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب ذیل قانوناً به جنابعالی/آن شرکت اظهار می گردد:
احتراماً، بر اساس «قرارداد پیمانکاری/خدماتی» مورخ [تاریخ قرارداد] با شماره [شماره قرارداد، در صورت وجود]، جنابعالی/آن شرکت متعهد به انجام [شرح مختصر موضوع قرارداد، مثال: بازسازی کامل واحد مسکونی اینجانب واقع در آدرس …] طبق مفاد و مشخصات فنی مندرج در قرارداد و در مهلت مقرر تا تاریخ [تاریخ مقرر در قرارداد] بوده اید.
متاسفانه، با وجود پرداخت مبلغ [مبلغ پرداختی تا کنون] ریال از مبلغ کل قرارداد توسط اینجانب، جنابعالی/آن شرکت تعهدات خود را به طور کامل و صحیح انجام نداده اید/نداده است. به طور خاص، موارد نقض تعهد عبارتند از:
- [مثال: رها کردن پروژه در مرحله … (مثلاً مرحله گچ کاری) در تاریخ …]
- [مثال: استفاده از مصالح با کیفیت پایین تر از استاندارد توافق شده در بند … قرارداد (مثلاً کاشی کاری نامرغوب)]
- [مثال: عدم تکمیل بخش های کلیدی پروژه مانند نصب کابینت/سیستم گرمایش و سرمایش]
که این موارد موجب وارد آمدن خسارت به اینجانب از جمله [مثال: هزینه استخدام پیمانکار جدید برای تکمیل پروژه به مبلغ … ریال، هزینه خرید مجدد مصالح به مبلغ … ریال] شده است. گزارش کارشناسی اولیه (در صورت وجود) پیوست می باشد.
لذا به موجب این اظهارنامه به جنابعالی/آن شرکت ظرف مدت ۷ روز کاری از تاریخ ابلاغ، فرصت داده می شود تا نسبت به جبران خسارات وارده معادل مبلغ [مبلغ کل خسارت تخمینی] ریال و/یا تکمیل تعهدات خود مطابق قرارداد اقدام نمایید. در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز طرح دعوای حقوقی برای مطالبه کلیه خسارات وارده، هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل و خسارت تاخیر تادیه نخواهم داشت.
پیوست ها:
- رونوشت قرارداد پیمانکاری/خدماتی مورخ [تاریخ قرارداد]
- فاکتورها و رسیدهای پرداخت هزینه های اضافی
- گزارش کارشناسی اولیه (در صورت وجود)
- مکاتبات و پیامک های مرتبط
نمونه ۳: اظهارنامه مطالبه خسارت ناشی از فسخ غیرقانونی قرارداد خرید و فروش یا عدم تحویل کالا/عدم پرداخت ثمن
تصور کنید کالایی را به شخصی فروخته اید، اما او از پرداخت ثمن (مبلغ معامله) خودداری می کند، یا کالایی را خریده اید ولی فروشنده آن را تحویل نمی دهد و بدون دلیل قانونی قرارداد را فسخ کرده است.
مشخصات اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل اظهارکننده]
مشخصات مخاطب: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل مخاطب]
موضوع اظهارنامه: مطالبه ثمن معامله/مطالبه خسارت ناشی از عدم تحویل کالا و فسخ غیرقانونی قرارداد
مخاطب گرامی،
با سلام و احترام،
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب ذیل قانوناً به جنابعالی اظهار می گردد:
احتراماً، بر اساس «قرارداد خرید و فروش/فاکتور» مورخ [تاریخ قرارداد/فاکتور] و به شماره [شماره قرارداد/فاکتور، در صورت وجود]، اینجانب [شرح نقش شما، مثال: فروشنده/خریدار] [نوع کالا/خدمت، مثال: ۱۰ تن سیمان تیپ ۲] به مبلغ [مبلغ کل معامله] ریال با جنابعالی مبادله نمودم.
در این معامله، [یکی از دو حالت زیر را انتخاب کنید و حالت دیگر را حذف کنید]:
حالت الف: عدم پرداخت ثمن توسط خریدار (شما فروشنده هستید)
متاسفانه، با وجود تحویل کالا/خدمت مذکور در تاریخ [تاریخ تحویل] و گذشت [تعداد روز/ماه] از موعد مقرر پرداخت، جنابعالی از پرداخت مبلغ [مبلغ باقی مانده ثمن] ریال از ثمن معامله خودداری نموده اید. این عدم پرداخت، خساراتی از جمله از دست دادن فرصت های تجاری و نیاز به تأمین مالی جایگزین را به اینجانب وارد کرده است.
حالت ب: عدم تحویل کالا توسط فروشنده و فسخ غیرقانونی (شما خریدار هستید)
متاسفانه، با وجود پرداخت مبلغ [مبلغ پرداختی] ریال از ثمن معامله در تاریخ [تاریخ پرداخت]، جنابعالی تاکنون از تحویل کالا/خدمت مذکور که موعد آن طبق قرارداد [تاریخ مقرر تحویل] بوده، خودداری کرده و حتی به صورت یک طرفه و غیرقانونی در تاریخ [تاریخ فسخ] اقدام به فسخ قرارداد نموده اید. این اقدام غیرقانونی موجب ورود خسارت به اینجانب از جمله [مثال: افزایش قیمت کالا در بازار به مبلغ … ریال، از دست دادن سود مورد انتظار از فروش کالا به مبلغ … ریال] شده است.
لذا به موجب این اظهارنامه به جنابعالی اخطار رسمی داده می شود که ظرف مدت ۷ روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به [یکی از دو گزینه زیر را انتخاب کنید]:
- (در حالت الف): پرداخت کامل مبلغ [مبلغ باقی مانده ثمن] ریال به حساب شماره [شماره حساب] بانک [نام بانک] به نام [نام صاحب حساب] اقدام نمایید.
- (در حالت ب): تحویل فوری کالای موضوع قرارداد و/یا پرداخت کلیه خسارات وارده ناشی از عدم تحویل و فسخ غیرقانونی، به مبلغ [مبلغ کل خسارت تخمینی] ریال به حساب شماره [شماره حساب] بانک [نام بانک] به نام [نام صاحب حساب] اقدام نمایید.
بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز طرح دعوای حقوقی نخواهم داشت و تمامی خسارات وارده، از جمله خسارت تاخیر در انجام تعهد، کلیه هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل و خسارت تاخیر تادیه تا زمان اجرای حکم، بر عهده جنابعالی خواهد بود.
پیوست ها:
- رونوشت قرارداد خرید و فروش/فاکتور مورخ [تاریخ قرارداد/فاکتور]
- (در حالت الف) رسیدهای تحویل کالا
- (در حالت ب) رسیدهای پرداخت ثمن
- مکاتبات و پیامک های مرتبط
نمونه ۴: اظهارنامه مطالبه خسارت ناشی از عدم ایفای تعهدات در قرارداد اجاره
فرض کنید ملکی را اجاره داده اید و مستاجر، علاوه بر خسارت زدن به ملک، از پرداخت اجاره بها خودداری می کند یا پس از اتمام مدت قرارداد، از تخلیه ملک سر باز می زند.
مشخصات اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل اظهارکننده]
مشخصات مخاطب: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل مخاطب]
موضوع اظهارنامه: مطالبه اجور معوقه، خسارت وارده به ملک و/یا مطالبه خسارت تاخیر در تخلیه ملک
مخاطب گرامی (مستاجر محترم)،
با سلام و احترام،
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب ذیل قانوناً به جنابعالی اظهار می گردد:
احتراماً، بر اساس «قرارداد اجاره» مورخ [تاریخ قرارداد اجاره] با شماره [شماره قرارداد، در صورت وجود]، یک واحد [نوع ملک، مثال: آپارتمان/مغازه] واقع در [آدرس دقیق ملک مورد اجاره] به مدت [مدت اجاره] به جنابعالی اجاره داده شده است.
متاسفانه، موارد زیر از سوی جنابعالی نقض شده است:
- عدم پرداخت اجاره بها: با وجود تعهد شما به پرداخت ماهانه اجاره بها به مبلغ [مبلغ اجاره بها] ریال، تاکنون مبلغ [مبلغ کل اجور معوقه] ریال بابت [تعداد ماه] ماه اجاره بها (از تاریخ [تاریخ شروع معوقه] تا [تاریخ کنونی]) پرداخت نشده است.
- ورود خسارت به ملک: جنابعالی بر خلاف بند [شماره بند مربوط به نگهداری ملک] قرارداد، اقدام به [شرح خسارت های وارده، مثال: شکستن شیشه، آسیب به دیوارها، از بین بردن باغچه] نموده اید که بر اساس برآورد اولیه، هزینه جبران این خسارات معادل [مبلغ خسارت وارده] ریال می باشد.
- عدم تخلیه به موقع (پس از اتمام قرارداد): با وجود اتمام مدت قرارداد اجاره در تاریخ [تاریخ پایان قرارداد]، جنابعالی تاکنون از تخلیه و تحویل ملک خودداری نموده و همچنان در آن سکونت دارید. این عدم تخلیه موجب ورود خسارت به اینجانب از جمله [مثال: از دست دادن فرصت اجاره به مستاجر جدید، هزینه های اضافی] شده است.
لذا به موجب این اظهارنامه به جنابعالی اخطار رسمی داده می شود که ظرف مدت ۷ روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به [یکی از گزینه های زیر یا ترکیبی از آنها را انتخاب کنید]:
- پرداخت کامل اجور معوقه به مبلغ [مبلغ کل اجور معوقه] ریال.
- جبران خسارات وارده به ملک به مبلغ [مبلغ خسارت وارده] ریال.
- تخلیه کامل و فوری ملک و پرداخت خسارت تاخیر در تخلیه به مبلغ [مبلغ روزانه خسارت تاخیر] ریال برای هر روز تاخیر، به حساب شماره [شماره حساب] بانک [نام بانک] به نام [نام صاحب حساب] اقدام نمایید.
بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز طرح دعوای حقوقی و درخواست دستور تخلیه نخواهم داشت و تمامی خسارات وارده، از جمله خسارت تاخیر در انجام تعهد، کلیه هزینه های دادرسی، حق الوکاله وکیل و خسارت تاخیر تادیه تا زمان اجرای حکم، بر عهده جنابعالی خواهد بود.
پیوست ها:
- رونوشت قرارداد اجاره مورخ [تاریخ قرارداد]
- (در صورت وجود) عکس ها یا فیلم های مربوط به خسارات وارده به ملک
- (در صورت وجود) نامه ها یا مکاتبات قبلی مربوط به اجاره بها یا تخلیه
نمونه ۵: اظهارنامه مطالبه خسارت تاخیر تادیه (جدا از وجه التزام)
زمانی که مبلغی پول را به کسی قرض داده اید یا بابت فروش کالایی طلبکار هستید، اما بدهکار از پرداخت آن خودداری می کند، علاوه بر اصل بدهی، حق مطالبه خسارت تاخیر تادیه را نیز خواهید داشت. این خسارت معمولاً بابت کاهش ارزش پول ناشی از تورم در دوره تاخیر پرداخت می شود و با وجه التزام (جریمه قراردادی) متفاوت است.
مشخصات اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل اظهارکننده]
مشخصات مخاطب: [نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس کامل مخاطب]
موضوع اظهارنامه: مطالبه اصل دین و خسارت تاخیر تادیه
مخاطب گرامی،
با سلام و احترام،
به موجب ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، مراتب ذیل قانوناً به جنابعالی اظهار می گردد:
احتراماً، بر اساس [شرح منشاء دین، مثال: قرارداد قرض الحسنه مورخ …، فاکتور فروش کالا به شماره … مورخ …، رسید واریز وجه مورخ …]، جنابعالی از تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت/تاریخی که دین باید پرداخت می شده]، مبلغ [مبلغ اصلی بدهی] ریال به اینجانب بدهکار هستید.
با وجود مراجعات و درخواست های مکرر اینجانب [و/یا ارسال اظهارنامه قبلی شماره … مورخ …]، متاسفانه تاکنون از پرداخت دین خودداری نموده اید. این عدم پرداخت به موقع، علاوه بر اینکه اصل طلب اینجانب را در معرض کاهش ارزش قرار داده است، موجب ورود خسارت تاخیر تادیه نیز شده است.
لذا به موجب این اظهارنامه به جنابعالی اخطار رسمی داده می شود که ظرف مدت ۵ روز کاری از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل اصل دین به مبلغ [مبلغ اصلی بدهی] ریال، به انضمام خسارت تاخیر تادیه از تاریخ [تاریخ سررسید پرداخت] تا زمان تسویه کامل، که طبق شاخص بانک مرکزی محاسبه خواهد شد، به حساب شماره [شماره حساب] بانک [نام بانک] به نام [نام صاحب حساب] اقدام نمایید.
بدیهی است در صورت عدم اقدام در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز طرح دعوای حقوقی نخواهم داشت و تمامی خسارات وارده، از جمله اصل دین، خسارت تاخیر تادیه، کلیه هزینه های دادرسی و حق الوکاله وکیل، بر عهده جنابعالی خواهد بود.
پیوست ها:
- رونوشت قرارداد/فاکتور/سند مثبت طلب (در صورت وجود)
- هرگونه مکاتبه یا پیامک مرتبط
نکته مهم: این نمونه ها، قالب های عمومی هستند و هر یک باید با دقت و با توجه به جزئیات خاص پرونده شما شخصی سازی شوند. کوچکترین تفاوت در متن قرارداد، نحوه نقض تعهد یا نوع خسارت، می تواند در نتیجه حقوقی تأثیرگذار باشد. بنابراین، برای اطمینان از صحت و کارآمدی اظهارنامه خود، مشورت با وکیل متخصص را جدی بگیرید.
نتیجه گیری
در پیچ و خم های روابط قراردادی، گاهی ممکن است ناچار شویم برای احقاق حق و جبران خسارات وارده، دست به دامن موازین قانونی شویم. در این مسیر، «اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی» نه تنها یک سند رسمی، بلکه یک شمشیر تیز در دست کسی است که می خواهد از حقوق خود دفاع کند. این اظهارنامه، اولین فریاد رسمی و قانونی شماست که به طرف مقابل می رسد و به او فرصت می دهد تا پیش از ورود به فرآیندهای پرهزینه و زمان بر قضایی، به وظایف خود عمل کند.
همان طور که دیدیم، تنظیم صحیح و مستند یک نمونه اظهارنامه مطالبه خسارت قراردادی، نیازمند دقت، آگاهی از قوانین و ذکر جزئیات مربوط به قرارداد و خسارات است. هر کلمه و هر بخش از این سند می تواند در سرنوشت پرونده شما تأثیرگذار باشد. این سند، پایه و اساس هرگونه اقدام حقوقی بعدی شما را تشکیل می دهد و نشان دهنده جدیت و آگاهی شما از حقوق قانونی تان است.
اگر خود را در چنین موقعیتی یافتید، از اقدام واهمه نداشته باشید. دانش و ابزارهای قانونی برای حمایت از شما وجود دارد. با این حال، همیشه به یاد داشته باشید که پیچیدگی های حقوقی می تواند چالش برانگیز باشد. از این رو، برای پرونده های پیچیده تر و اطمینان از صحت و کارآمدی تمامی اقدامات قانونی، دریافت مشاوره تخصصی از وکلای مجرب و متخصص، نه تنها یک توصیه، بلکه یک ضرورت است. این مشاوران می توانند با بینش حقوقی خود، شما را در مسیر درست هدایت کنند و به بهترین نتیجه ممکن دست یابید.