تحریک الکتریکی عصب (TENS )چیست؟

دستگاه تنس از جریان های الکتریکی کوچک برای کنترل و کاهش درد استفاده میکند

فیزیوتراپی شیراز: دستگاه تنس/ TENS ( تحریک الکتریکی سطحی عصب) دستگاهی کوچک است که در مدیریت درد موثر است. این دستگاه شامل پدهای چسبنده که الکترود نامیده میشوند بوده و بر روی پوست و در نزدیکی ناحیه دردناک قرار داده می شوند. جریان های الکتریکی ملایمی که قابلیت تنظیم فرکانس و شدت آنها وجود دارد توسط این الکترودها وارد بدن شده و سیگنال های درد موجود در بدن را تعدیل میکنند.

الکترودهای این دستگاه از نظر شکل و اندازه تنوع زیادی دارند تا به بهترین شکل برای تمامی نقاط بدن قابل استفاده باشند.

نحوه و مکان قراردادن الکترودها برای حداکثر تاثیرگذاری بسیار مهم است. بطور مثال اگر درد در ناحیه وسیعی منتشر میشود همانند درد سیاتیک الکترودها را باید بصورت عمودی در ابتدا و انتهای منطقه درد قرار داد و یا اگر درد در مفصل است باید الکترودها را بر روی عضله و بافت نرم بالا و پایین مفصل قرار داد. در مناطق کوچکتر که درد متمرکز تر است همانند ساق پا میتوان الکترودها را بصورت موازی در دو طرف منطقه درد قرار داد.

مزایا

بهترین فیزیوتراپی شیراز: دستگاه تنس دستگاهی است بسیار سبک که قابلیت جابجائی آسان و همچنین استفاده در حین حرکت را برای ما میسر میسازد بطوریکه برخی از مدل های دستگاه تنس را حتی میتوان در جیب جای داد و یا به کمربند خود وصل کرد.

طبق مطالعات انجام شده جریانهای تنس میتوانند با ایجاد حساسیت های غیر دردناک در اعصاب اطراف موضع مورد نظر چرخه درد را برهم زده و سیگنال های حامل درد را که به سمت مغز می روند کاهش دهد. بعلاوه این جریان های الکتریکی میتوانند ترشح اندورفین را که بعنوان هورمون تسکین دهنده درد شناخته شده است را در بدن تحریک کننند.

کاربردها

تنس میتواند در درمان دردهای مزمن و طولانی مدت، درد های حاد و کوتاه مدت و همچنین گرفتگی های عضلات در شرایط مختلف موثر باشد. این موارد میتوانند شامل موارد زیر باشند:

  • آرتریت
  • فیبرومیالژیا
  • زانو درد
  • کمر درد
  • گردن درد
  • نوروپاتی دیابتیک
  • درد های لگنی
  • درد پس از جراحی
  • میگرن و سردردهای عصبی
  • تاندونیت و بورسیت

احتیاطات

دقت داشته باشید که حتما قبل از استفاده از تنس از پزشک خود جویا شوید که آیا این جریان برای شما بی ضرر و مناسب است. استفاده از این جریان برای افراد در دوران بارداری، دارای اپیلپسی، نقایص ادراک و حس، مشکلات قلبی، دستگاه باطری قلب و یا در صورت وجود هرگونه دستگاه الکتریکی یا فلزی در بدن ممنوعیت دارد.

الکترودهای دستگاه تنس نباید بر روی قسمت های خاصی از بدن قرار داده شوند از جمله:

  • سر
  • گردن
  • دهان یا چشم ها
  • قفسه سینه و قسمت فوقانی پشت در یک زمان
  • بر روی پوست آسیب دیده
  • تومورها
  • مناطقی که دچار بی حسی هستند

همچنین در حین استفاده از تنس ریسک جزئی آسیب پوست بخصوص در افرادی که به پدهای چسبنده حساسیت دارند نیز وجود دارد.

اکثر افراد میتوانند با اطمینان خاطر از جریانات تنس استفاده کنند ولی حتما با پزشک خود مشورت کرده و ازینکه ایا این جریانات برای شرایط کنونی شما مناسب است مطمئن شوید. همچنین برای اطمینان از قرار دادن الکترودها در نقاط مناسب جهت دریافت بیشترین میزان تاثیر با پزشک خود مشورت کنید.

تاثیرگذاری

همچنان مطالعات مختلفی انجام میشوند تا میزان تاثیرگذاری جریانات تنس را در کاهش درد بررسی کنند. طبق مطالعه ای که در سال 2013 انجام شد جریان تنس در کاهش درد در بیماران دارای فیبرومیالژیا موثر بوده است. در سال 2012 مطالعه ای صورت گرفت که طبق نتایج نشان میداد جریانات تنس برای درد های استخوانی در بیماران سرطانی موثر واقع شده ولی نتیجه این تحقیق بعلت محدودیت تعداد افراد مورد بررسی قرار گرفته شده چندان جامع نمی باشد.

طبق نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده عوامل متعددی بر روی میزان اثرگذاری تنس نقش دارند. بطور مثال افزایش دوز تنس ( شدت و فرکانس جریان) تا حدی که برای فرد قابل تحمل باشد میتواند تاثیر تنس را بیشتر کند. همچنین استفاده از شدت قوی تر در دامنه قابل تحمل تاثیرگذار تر است. بعلاوه قرار دادن الکترودها بر بروی نقاط آکوپانکچر میتواند به کاهش درد بیشتر کمک کند.

با اینکه همچنان نیاز به تحقیقات بیشتر در زمینه جریانات تنس حس می شود ولی این جریان بعنوان گزینه ای بی خطر در کاهش درد در بسیاری از ناراحتی ها شناخته شده زیرا درمانی غیر تهاجمی و بدون نیاز به داروست که گاهی این درمان ها خود اثرات منفی بدنبال دارند. اگر شما تمایل دارید که از جریانات تنس برای کنترل و کاهش درد خود بهره بگیرید پزشک معالج شما میتواند شما را به فیزیوتراپی ارجاع دهد که در آنجا میتوانید نحوه استفاده صحیح ازین جریانات با توجه به شرایط ویژه خود را آموزش ببینید.

تفاوت TENS و EMS چیست؟

دستگاه TENS و EMS دو دستگاه با کاربردهای متفاوت می باشند که از اولی برای کاهش درد و از دومی برای تقویت عضلات استفاده میشود.

اگر از درد مزمن عضلات و عصب رنج می برید احتمالا شنیده اید که این دو دستگاه میتوانند درمانی بدون نیاز به دارو و بدون ایجاد وابستگی برایتان ایجاد کند. با اینکه این دو دستگاه هردو از درمان های قوی و موثر به شمار می آیند ولی دستگاه TENS تنها برای کنترل و مدیریت درد بکار رفته در حالیکه دستگاه EMS برای توانبخشی پس از آسیب های عضلانی و تمرینات تقویتی بکار می رود.

لازم به ذکر است که عملکرد این دو دستگاه نیز متفاوت است.دستگاه TENS از جریانات الکتریکی برای مختل کردن سیگنال های درد و ایجاد “حس” درد جلوگیری میکند در حالیکه دستگاه EMS سیگنال های الکتریکی را به عضلات میفرستد تا با ایجاد انقباض در آن موجب تمرین و ساخت عضلات شود. این سیگنال دقیقا مشابه سیگنالی است که مغز به هدف انقباض عضله به آن میفرستد.

دستگاه EMS چگونه کار میکند؟

الکترودهای این دستگاه را بر روی پوست و روی قسمتی از عضله که میخواهیم تمرین دهیم قرار میدهیم و سپس جریان الکتریکی به سمت فیبرهای عضله رفته و با تحریک آنها موجب انقباض عضله می شوند. این وضعیت کاملا مشابه وضعیتی است که عضله حین ورزش و حرکت تجربه میکند.

کاربرد دستگاه EMS چیست؟

دستگاه EMS ( تحریک الکتریکی عضله) برای درمان تورم و التهاب که هم بر بافت عضله و هم بر مفاصل اطراف عضله فشار می آورد استفاده میشود. این جریان با کاهش تورم به بازیابی عملکرد عضله و جلوگیری از در رفتگی مفاصل بدنبال کشش عضلات کمک میکند. بسیاری از پزشکان و فیزیوتراپیست ها این جریان را به قصد تسکین درد عضلات پیشنهاد میدهند.زیرا این جریان میتواند با کاهش اسپاسم و ادم عضلات که منجر به درد، ناراحتی و از دست دادن عملکرد می شود کمک کند. همچنین ازین جریان در کلینیک و منزل برای بهبودی بیشتر از طریق تحریک گردش خون و بهبود دامنه حرکتی استفاده می شود. در برخی موارد ازین جریان برای کاهش سفتی در مفاصل و عضلاتی که حرکت را محدود میکنند استفاده میشود زیرا موجب افزایش گردش خون موضعی می شود.

این جریان خصوصا برای نواحی گردن و پشت کاربرد دارد زیرا این نواحی مستعد سفتی و خشکی هستند. همچنین میتوان ازین جریان در موارد زیر استفاده کرد:

  • اسپاسم عضلات
  • گردش خون ضعیف
  • آتروفی و یا تحلیل عضلات بدنبال عدم استفاده
  • عضلاتی که نیاز به تحریک و بازآموزی دارند
  • در عضلات ضعیفی که سفتی ندارند
  • کاهش دامنه حرکتی بدنبال آسیب و بیماری
  • پس از جراحی با هدف جلوگیری از ترومبوز وریدی در پاها