عوارض ساکشن ریه چیست
یکی از مشکلاتی که اکثر خانواده ها پس از ترخیص بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی با آن مواجه هستند، مراقبت از آنها در منزل است. بیمارانی که مشکلات تنفسی دارند یا از لوله تراکئوستومی استفاده می کنند نیاز به ویزیت پزشک و ساکشن دارند. البته انجام این کار در خانه کمی سخت است و ممکن است اعضای خانواده نتوانند از عهده آن برآیند. به همین منظور اکثر مراکزی که خدمات مراقبتی ارائه می کنند، علاوه بر ، خدماتی مانند پانسمان زخم، ساکشن و مراقبت از بیمار را نیز انجام می دهند. به طور کلی مراقبت بعد از هر جراحی بسیار مهم می باشد. از ساده ترین جراحی ها گرفته تا جراحی های سنگین ممکن است یک سری عوارض مانند عوارض تزریق چربی به باسن یا عوارض ساکشن ریه و… را به همراه داشته باشند.
ساکشن چیست؟
ساکشن روشی برای پاکسازی ترشحات با استفاده از فشار منفی و با کمک یک کاتتر ساکشن با اندازه مناسب است. این روش ممکن است توسط یک یا تیم پزشکی در مواقع اضطراری یا به عنوان بخشی از مراقبت از بیمار انجام شود.
هدف از ساکشن دهانی حفظ رطوبت و سلامت حفره دهان بیمار و یا از بین بردن خون و استفراغ در مواقع اضطراری است. همچنین هدف از ساکشن تراشه، پاکسازی ترشحات ریه در بیمارانی است که نمی توانند به طور موثر برای پاکسازی ترشحات ریه سرفه کنند. ممکن است بیمار کاملاً هوشیار باشد یا سطح هوشیاری او کاهش یافته باشد. ساکشن ترشحات مجاری هوایی بیمار را پاک کرده و راه های هوایی را برای جلوگیری از آتلکتازی ثانویه و انسداد باز می کند و اکسیژن رسانی موثر و کافی را به وجود می آورد.
روش های ساکشن حلق و ریه در منزل
چهار روش برای ساکشن ترشحات راه هوایی وجود دارد که می توان به صورت زیر آن ها را دسته بندی کرد:
در شستشوی بینی، لوله ای حاوی ذرات ریز به داخل بینی وارد می شود. این نوع ساکشن در صورت وجود مخاط داخلی زیاد یا مسدود شدن مجاری بینی با ترشحات، مفید خواهد بود.
برای ساکشن ترشحات دهان معمولاً از نوک یک لوله پلاستیکی نسبتاً سخت با دسته مکش استفاده می کنند. هنگامی که بیمار به دلیل ناتوانی در بلع مایعات یا غذا قادر به دفع ترشحات ریوی با سرفه یا آسپیراسیون از دهان نباشد، ساکشن دهانی مفید است.
- ساکشن نازوفارنکس و حنجره (ساکشن حلق)
یک لوله پلاستیکی نازک و انعطاف پذیر یا کاتتر از راه بینی یا دهان به حلق و پشت گلو وارد می شود. این نوع ساکشن زمانی استفاده می شود که ترشحات در پشت گلو جمع شده و بیمار قادر به بلع یا سرفه نباشد.
با ساکشن قوی می توان ترشحات ته تنفس بیمار را خارج کرد. این روش اغلب با استفاده از یک سیستم تهویه مانند لوله تراکئوستومی انجام می شود. در این نوع ساکشن، مخاط از انتهای نای در ریه ها و محلی به نام کارینا (قسمتی که نای به دو نایژه تقسیم می شود) جمع آوری و خارج می شود. این روش طبق در شرایط اورژانسی اتفاق می افتد که ترشحات را نمی توان با روش های دیگر خارج کرد و بیمار مضطرب و احساس افسردگی می کند.
نکات مهم هنگام ساکشن
روش همکاری و علت انجام ساکشن را برای بیمار توضیح دهید.
محیط و تجهیزات لازم را آماده کنید.
بهتر است در صورت امکان از کاتترهای کوچکتر استفاده کنید.
ضخامت راه هوایی در بزرگسالان نباید از نصف قطر داخلی راه هوایی تجاوز کند.
برای آماده سازی بیماران چه بزرگسال یا کودکان برای ساکشن ابتدا به بیمار اکسیژن 100% داده و مقدار fio2 را به 10% در نوزاد افزایش دهید. این کار 30 تا 60 ثانیه قبل از ساکشن به ویژه برای بیماران هیپوکسیک توصیه می شود.
ساکشن حلق و ریه بیمار
فرآیند حذف ترشحات و مخاط از بینی، گلو، نای و دهان را خلط می گویند. این عمل توسط ابزاری به همین نام انجام می شود. به دلیل تجمع مخاط در بینی، دهان، حلق و نای در بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی، راه هوایی مسدود شده و تنفس دشوار می شود.
علاوه بر این، کسانی که به هر دلیلی از سرفه و خلط رنج می برند، ممکن است روند تنفس را با مشکل مواجه کنند. ساکشن بیمار در هر دوی این موارد مهم است.
علت ساکشن چیست ؟
هدف از ساکشن ممکن است کمک به حذف مواد زائد مانند خون، مایع استفراغ شده و مخاط از مجاری تنفسی افرادی باشد که نمی توانند سرفه کنند. همچنین در بیماران با سطح هوشیاری پایین، ساکشن باعثحفظ رطوبت در ناحیه تنفسی، دفع مایعات از دهان و سیستم تنفسی به ویژه ریه ها و حلق می شود. بیماری هایی مانند کرونا دلتا نیاز به ساکشن ریه دارند.
افراد نیازمند به ساکشن حلق و ریه
افرادی که به ساکشن حلق و ریه نیاز دارند عمدتاً زنان، مردان، سالمندان، کودکان و نوزادان مبتلا به بیماری های تنفسی یا افرادی با سطح هوشیاری پایین هستند. همانطور که اشاره کردیم افرادی که به دلیل تجمع مخاط در مجاری تنفسی مشکل ورود هوا به ریه دارند باید از ساکشن به مدت روزانه سه یا چهار بار استفاده کنند.
برای انجام این عمل باید از افراد حرفه ای استفاده شود. این افراد باید میزان ساکشن مورد نیاز هر بیمار را به خوبی تشخیص دهند. مکش نامناسب باعث ماندن مقداری خلط در مجاری تنفسی می شود. خلط باقی مانده باعث عفونت های تنفسی و ریوی شده و وضعیت بیمار بدتر می شود.
به خاطر داشته باشید که برای خروج خلط از مجرا های تنفسی نباید به صورت افراطی از ساکشن استفاده کرد. زیرا شدت مکش بالا می تواند تولید خلط را افزایش دهد. این به نوبه خود باعث انسداد بیشتر راه های هوایی و افزایش تنگی نفس بیمار می شود. ساکشن بیمار در موارد زیر قابل استفاده است:
- افزایش سرفه های بیمار
- مشکل بیمار در تنفس
- صدای تنفس بسیار سریع در بیمار
- شنیدن صدای غرغر هنگام نفس کشیدن بیمار
اگر بیمار مشکوک به ساکشن باشد. (این امکان وجود دارد که آب یا غذا به جای گلو وارد ریه های بیمار شود.)
عوارض ساکشن
هیچ مانعی برای ساکشن ریه و حلق وجود ندارد. نیازهای بیمار اولویت ساکشن را تعیین می کند. ساکشن هم مانند سایر درمان ها عوارض و خطراتی دارد. پزشک سابقه بیمارانی مانند برادی کاردی، هیپوکسی و غیره را ارزیابی خواهد کرد و اقدامات احتیاطی انجام خواهد شد.
در نهایت، اگر مزایای استنشاق بیشتر از خطرات باشد، یک دستگاه استنشاقی تجویز می شود. اگر فرد مسن باشد، فردی با عنوان پرستار سالمند در منزل و فردی آموزش دیده کمک خوبی برای او خواهد بود.
نکات مهم در مورد انجام ساکشن ترشحات بیمار در منزل
از نظر در مورد ساکشن ترشحات ریوی بیمار یک نکته مهم وجود دارد. اکثر افرادی که اکثرا از اقوام و دوستان بیمار هستند، با در نظر گرفتن وضعیت بیمار خروپف یا خس خس و سایر صداهای بیمار، تصور می کنند که با ساکشن بیمار در منزل این حالت برطرف می شود. علت ایجاد صدا تشخیص داده می شود و نحوه حذف آن باید توسط پرسنل پزشکی انجام شود. ساکشن ریوی خانگی تنها زمانی قابل انجام است و موثر است که ترشحات در گلوی بیمار باشد و با ساکشن خارج شود و اگر علت آن ادم ریوی یا ترشحات درون خود ریه باشد قابل انجام نیست و باید فرد به بیمارستان منتقل شود. توجه داشته باشید که ساکشن بیمار در منزل و حتی در یک مرکز درمانی یک روش خاص و مهم است و عدم درک بیمار از ساکشن و نحوه استفاده از دستگاه ساکشن می تواند او را در معرض خطر قرار دهد. در نتیجه راه هوایی منجر به تنگی نفس می شود و نرسیدن اکسیژن و هوا به بیمار باعث مرگ او خواهد شد، بنابراین به دلیل اهمیت این موضوع، راه هوایی بیمار باید همیشه باز باشد و اکسیژن رسانی انجام شود.
راهنمای انجام ساکشن
خودتان را معرفی کنید و هویت بیمار را تایید کنید. روش را توضیح دهید و رضایت بیمار را جلب کنید.
بیمار را بررسی کنید و مطمئن شوید که ساکشن لازم است.
تمام تجهیزات و ابزارهای لازم برای انجام دادن کار را آماده کنید.
بهتر است بیمار را به آهستگی در وضعیت عمودی قرار دهید.
پالس اکسیمتری را به بیمار وصل کنید.
دست هایتان را بشویید.
از وسایل حفاظتی مانند دستکش، پیش بند و محافظ چشم استفاده کنید.
کاتتر ساکشن را به شیلنگ ساکشن وصل کنید.
کاتتر را به آرامی وارد ورید کرده و از فشار منفی برای خارج کردن کاتتر استفاده کنید.
کاتتر و دستکش را در ظرف ضایعات عفونی قرار دهید و خط مکش را با سرم بشویید.
آنچه را که انجام می دهید و مشاهده می کنید در پرونده بیمار ثبت و گزارش کنید.
برای جلوگیری از آسیب به لایه مخاطی نای، مکش کم عمق و سبک توصیه می شود و زمان هر سیکل ساکشن نباید بیش از 15 ثانیه باشد.
- ساکشن بیمار گاهی اوقات می تواند یک اورژانس پزشکی باشد، مراقبین بیمار باید توجه داشته باشند که اگر راه هوایی بیمار به دلیل ترشحات و اجسام خارجی مسدود شده باشد و سطح اکسیژن کاهش یابد، قطعاً بیمار از هوش می رود و احتمال خفگی بیمار وجود دارد در چنین مواقعی حتماً در اسرع وقت با مرکز اورژانس 115 تماس بگیرید تا اقدامات فوریت های پزشکی انجام شود .
- ساکشن ریه در منزل روشی برای از بین بردن مخاط از ریه است. افراد مبتلا به آسیب نخاع و یا آسیب مغزی به دلیل احتقان دچار مشکلات تنفسی میشوند. ماهیچههایی که به تنفس و سرفه کمک میکنند امکان دارد خوب کار نکنند. ساکشن ریه به پاک نگه داشتن راه هوایی کمک میکند.
چه زمانی باید ساکشن ریه کنیم؟
در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فرد باید ساکشن ریه شود:
- صداهای خس خس هنگام تنفس شنیده شود.
- حبابهای مخاطی در گلو
- هنگامی که فرد دستی روی قفسه سینه قرار میگیرد، احتقان را احساس میکند.
گاهی اوقات اگر فرد بتواند با سرفه مخاط را خارج کند، امکان دارد نیازی به ساکشن نداشته باشد.