پلان وال پست چیست؟

در صنعت ساختمان سازی به ویژه در مناطق لرزه خیز پایداری و ایمنی سازه از اهمیت حیاتی برخوردار است. در کنار اسکلت اصلی ساختمان که بارهای ثقلی و جانبی را تحمل می کند دیوارهای غیرسازه ای نیز به عنوان عناصر مهمی در توزیع و جذب انرژی زلزله و مقاومت در برابر بارهای باد نقش دارند. با این حال اگر این دیوارها به درستی مهار نشوند در هنگام وقوع زلزله یا وزش بادهای شدید ممکن است دچار آسیب دیدگی جدی شده و حتی فرو بریزند که این خود می تواند منجر به خسارات مالی و جانی فراوانی گردد.

اینجاست که مفهوم وال پست یا نگهدارنده دیوار مطرح می شود. وال پست عنصری است که برای افزایش پایداری دیوارهای غیرسازه ای (مانند دیوارهای پیرامونی یا تیغه ها) در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد به کار می رود. اما همانند هر جزء مهم دیگر در ساختمان اجرای صحیح وال پست نیازمند طراحی دقیق و نقشه های اجرایی مشخص است. این نقشه ها و جزئیات در قالب چیزی به نام پلان وال پست ارائه می شوند.

در این راهنمای جامع به عنوان یک متخصص سئو و کارشناس محتوای فنی در حوزه ساختمان قصد داریم به زبانی ساده و در عین حال تخصصی به این پرسش اساسی پاسخ دهیم: پلان وال پست چیست؟. ما به بررسی اهمیت این نقشه اطلاعاتی که باید در آن گنجانده شود انواع وال پست ها مراحل طراحی و نکات کلیدی در اجرای آن بر اساس الزامات آیین نامه ای خواهیم پرداخت تا درک کاملی از این موضوع حیاتی به دست آورید و از این طریق به افزایش ایمنی ساختمان ها کمک کنیم.

وال پست چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

وال پست (Wall Post) که گاهی با اصطلاحات دیگری مانند وادار یا نگهدارنده دیوار نیز شناخته می شود در واقع المانی است که برای مهار لرزه ای و افزایش پایداری دیوارهای ساختمان در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله و باد استفاده می گردد. این المان می تواند از جنس فولاد بتن یا حتی مصالح بنایی مسلح باشد و وظیفه اصلی آن اتصال دیوار به اسکلت اصلی سازه (تیرها و ستون ها) است تا دیوار بتواند نیروهای وارده را به سازه منتقل کرده و از فروپاشی خود جلوگیری کند.

نیاز به وال پست از این واقعیت ناشی می شود که دیوارهای بلند و طویل به خصوص دیوارهای ساخته شده از مصالح بنایی به خودی خود مقاومت کافی در برابر نیروهای خمشی خارج از صفحه (نیروهایی که عمود بر سطح دیوار وارد می شوند مانند نیروی ناشی از باد یا لرزش زلزله) را ندارند. این نیروها می توانند باعث ترک خوردگی گسیختگی و در نهایت تخریب دیوار شوند. با استفاده از وال پست طول آزاد دیوار کاهش یافته و دیوار به بخش های کوچکتر و پایدارتر تقسیم می شود که قادر به تحمل این نیروها هستند.

بر اساس آیین نامه ۲۸۰۰ ایران (آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله) اجرای وال پست برای دیوارهایی با طول یا ارتفاع مشخص (که بسته به نوع دیوار و مصالح متفاوت است) الزامی است. هدف اصلی از این الزام حفظ جان ساکنین و کاهش خسارات ناشی از ریزش دیوارهای غیرسازه ای در زمان زلزله است. بنابراین وال پست یک جزء تزیینی یا اختیاری نیست بلکه یک ضرورت سازه ای برای افزایش ایمنی و پایبندی به مقررات ملی ساختمان است.

پلان وال پست چیست؟

پلان وال پست نقشه ای فنی و اجرایی است که توسط مهندس طراح سازه یا معماری (بسته به قرارداد و مسئولیت ها) تهیه می شود و جزئیات کامل مربوط به محل قرارگیری نوع ابعاد جنس و نحوه اتصال وال پست ها و سایر المان های مهارکننده دیوار (مانند میلگرد بستر وادارهای افقی و قائم) را در یک پروژه ساختمانی نشان می دهد.

این پلان در واقع مکمل نقشه های سازه و معماری است و به طور خاص بر روی جزئیات دیوارهای غیرسازه ای و نحوه مهار آن ها در برابر نیروهای جانبی تمرکز دارد. در حالی که نقشه های سازه عمدتاً به طراحی المان های اصلی باربر (ستون تیر فونداسیون) می پردازند و نقشه های معماری بیشتر جنبه های فضایی ابعادی و ظاهری ساختمان را پوشش می دهند پلان وال پست به صورت اختصاصی نحوه اجرای صحیح وال پست ها را برای کارگاه مشخص می کند.

اطلاعاتی که معمولاً در یک پلان وال پست جامع یافت می شود شامل موارد زیر است.

• محل دقیق قرارگیری هر وال پست بر روی پلان طبقات
• نوع وال پست (مثلاً ناودانی قوطی نبشی بتنی)
• ابعاد مقطع وال پست
• جزئیات اتصالات وال پست به تیرها و ستون های سازه (مثلاً پلیت نبشی بولت جوش)
• نحوه اتصال دیوار به وال پست (مثلاً با استفاده از تسمه مفتول پشم شیشه یونولیت برای ایجاد درز انقطاع)
• محل و مشخصات میلگرد بستر در دیوارهای بنایی
• محل و مشخصات وادارهای افقی و قائم
• فاصله مجاز بین وال پست ها و وادارها
• جزئیات اجرایی خاص مانند نحوه اجرای درز انقطاع بین دیوار و سازه
• جدول خلاصه مشخصات وال پست ها (در صورت نیاز)

وجود یک پلان وال پست دقیق و کامل برای جلوگیری از خطاهای اجرایی تضمین ایمنی دیوارها و رعایت الزامات آیین نامه ای ضروری است.

اجزای اصلی یک پلان وال پست

یک پلان وال پست حرفه ای و قابل اجرا باید حاوی اطلاعات کلیدی باشد که مجری و ناظر بتوانند بر اساس آن وال پست ها را به درستی در محل و با مشخصات مورد نظر نصب کنند. این اجزا به طور معمول در قالب نقشه ها (پلان مقاطع جزئیات) و جداول ارائه می شوند.

نمایش موقعیت وال پست ها: در پلان طبقات موقعیت دقیق هر وال پست نسبت به محورهای سازه ای یا دیوارهای اطراف با ابعاد مشخص می شود. این بخش نشان می دهد که کدام دیوارها و در چه فواصلی نیاز به مهار دارند.

نمایش ابعاد و اندازه ها: ابعاد مقطع هر وال پست (مثلاً سایز ناودانی قوطی یا نبشی) و همچنین طول کلی وال پست ها در این بخش مشخص می گردد. همچنین فواصل مجاز بین وال پست ها و تا ستون ها/تیرها نیز قید می شود.

نمایش جزئیات اتصال وال پست به سازه: این یکی از مهم ترین بخش هاست. نحوه اتصال وال پست به تیرها در بالا و پایین و به ستون ها در طرفین (در صورت نیاز) با جزئیات دقیق ترسیم می شود. این جزئیات شامل نوع اتصال (جوش بولت) مشخصات پلیت ها یا نبشی های اتصال دهنده و ابعاد و تعداد بولت ها یا طول و نوع جوش است. اتصال صحیح وال پست به سازه برای انتقال نیروها حیاتی است.

نمایش جزئیات اتصال دیوار به وال پست: نحوه اتصال خود دیوار (آجر بلوک سفال) به وال پست نیز باید مشخص باشد. این اتصال معمولاً به گونه ای است که اجازه حرکت نسبی کمی را به دیوار می دهد تا در هنگام زلزله مستقیماً تحت تنش کششی یا فشاری سازه قرار نگیرد. استفاده از تسمه های فولادی منقطع مفتول و پشم شیشه یا یونولیت برای ایجاد درز انقطاع در این بخش ها رایج است.

نمایش انواع وال پست مورد استفاده: اگر در پروژه از انواع مختلفی از وال پست (فلزی بتنی میلگرد بستر) استفاده شده باشد نوع هر یک در محل مربوطه در پلان مشخص می شود یا با علائم اختصاری نمایش داده شده و در راهنمای نقشه توضیح داده می شود.

نمایش میلگرد بستر و اتصالات آن: در دیوارهای بنایی که از میلگرد بستر برای افزایش مقاومت خمشی استفاده می شود محل قرارگیری میلگرد بستر (معمولاً در فواصل قائم مشخص) و نحوه اتصال آن به وال پست ها یا سازه در پلان یا جزئیات مربوطه نشان داده می شود.

ارائه جدول لیستوفر وال پست ها: در پروژه های بزرگ ممکن است یک جدول لیستوفر (لیست مقاطع فولادی) برای وال پست ها ارائه شود که شامل شماره یا کد وال پست نوع مقطع ابعاد طول وزن واحد و وزن کل هر نوع وال پست باشد. این جدول به برآورد مصالح و کنترل اجرایی کمک می کند.

این اجزا در کنار هم تصویری کامل از الزامات طراحی برای اجرای وال پست ها ارائه می دهند و مبنای کار تیم اجرایی و نظارت در کارگاه قرار می گیرند.

انواع وال پست و نحوه نمایش آنها در پلان

وال پست ها بسته به نوع مصالح سازه اصلی نوع دیوار بارهای وارده و ترجیحات طراحی می توانند انواع مختلفی داشته باشند. شناخت این انواع و نحوه نمایش آن ها در پلان برای خواندن صحیح نقشه ضروری است.

وال پست فلزی: این رایج ترین نوع وال پست است که از مقاطع فولادی مانند ناودانی قوطی (پروفیل مربع یا مستطیل) یا نبشی ساخته می شود. وال پست های فلزی معمولاً با جوش یا پیچ و مهره به تیرها و ستون های سازه متصل می شوند. در پلان این وال پست ها با خطوط ضخیم و علائم اختصاری مقطع (مثلاً U80 Box 80×80 L60x60) نمایش داده می شوند و جزئیات اتصالات آن ها در مقاطع یا جزئیات بزرگنمایی شده ارائه می گردد.

• ناودانی (U): معمولاً به صورت جفت در دو طرف دیوار یا به صورت تکی در ضخامت دیوار استفاده می شود.
• قوطی (Box Section): مقاطع مربع یا مستطیل که می توانند داخل ضخامت دیوار قرار گیرند.
• نبشی (L): معمولاً به صورت جفت در دو طرف دیوار یا برای اتصالات استفاده می شوند.

وال پست بتنی: در سازه های بتنی یا دیوارهای بنایی بلند که نیاز به مهار قوی تری دارند ممکن است از وال پست بتنی مسلح استفاده شود. این وال پست ها در واقع ستونک های بتنی کوچکی هستند که داخل دیوار اجرا شده و به اسکلت بتنی متصل می شوند. در پلان این نوع وال پست با هاشور بتن و مشخصات میلگردگذاری آن نمایش داده می شود.

وال پست با میلگرد بستر: در دیوارهای بنایی به خصوص با بلوک های سیمانی یا سفالی استفاده از میلگرد بستر در درزهای افقی ملات می تواند مقاومت خمشی دیوار را افزایش دهد. میلگرد بستر به تنهایی یک وال پست کامل نیست اما بخشی از سیستم مهار لرزه ای دیوار محسوب می شود و در ترکیب با وادارهای قائم یا افقی به پایداری دیوار کمک می کند. در پلان محل و فواصل میلگردهای بستر و نحوه اتصال آن ها به وادارها یا سازه نمایش داده می شود.

وال پست با استفاده از وادارهای افقی و عمودی: علاوه بر وال پست های اصلی که معمولاً در ابتدا و انتهای دیوارهای بلند یا در فواصل مشخصی قرار می گیرند ممکن است از وادارهای میانی (افقی یا عمودی) نیز برای کاهش طول آزاد دیوار استفاده شود. وادارهای قائم معمولاً مشابه وال پست های اصلی هستند اما وادارهای افقی می توانند از نبشی ناودانی یا حتی میلگرد بستر تقویت شده باشند. این وادارها نیز باید در پلان با موقعیت و مشخصات دقیق نمایش داده شوند.

نحوه نمایش هر نوع وال پست در پلان به استاندارد ترسیم نقشه ها و علائم اختصاری مورد استفاده توسط طراح بستگی دارد اما هدف اصلی ارائه اطلاعات واضح و بدون ابهام برای تیم اجرایی است.

مراحل طراحی و تهیه پلان وال پست

تهیه یک پلان وال پست دقیق و کارآمد یک فرآیند مهندسی است که نیازمند دانش فنی و دقت بالا است. مراحل اصلی این فرآیند عبارتند از:

بررسی نقشه های سازه و معماری: اولین گام مطالعه دقیق نقشه های سازه (برای شناسایی تیرها ستون ها و سیستم باربر اصلی) و نقشه های معماری (برای شناسایی موقعیت طول و ارتفاع دیوارها بازشوها و نوع مصالح دیوار) است. این بررسی به مهندس طراح کمک می کند تا دیوارهایی که نیاز به مهار دارند را شناسایی کند.

تعیین موقعیت دیوارهای نیازمند وال پست: بر اساس الزامات آیین نامه ۲۸۰۰ و مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان دیوارهایی با طول آزاد بیش از حد مجاز (معمولاً ۴ یا ۵ متر) یا ارتفاع آزاد بیش از حد مجاز (معمولاً ۳.۵ متر) و همچنین دیوارهای پیرامونی که در معرض بارهای باد هستند نیاز به وال پست یا وادار دارند. همچنین دیوارهای اطراف بازشوهای بزرگ نیز ممکن است نیاز به تقویت داشته باشند.

محاسبه نیروهای وارده بر دیوار: مهندس طراح باید نیروهای جانبی ناشی از زلزله و باد را که بر هر بخش از دیوار وارد می شود محاسبه کند. این محاسبات بر اساس موقعیت جغرافیایی ساختمان ارتفاع آن نوع کاربری و مشخصات دیوار انجام می گیرد.

طراحی ابعاد و نوع وال پست: بر اساس نیروهای محاسبه شده و طول/ارتفاع آزاد دیوار مهندس طراح نوع و ابعاد مقطع وال پست یا وادار مورد نیاز را طراحی می کند. این طراحی باید به گونه ای باشد که وال پست قادر به تحمل لنگر خمشی ناشی از بارهای جانبی باشد.

طراحی اتصالات: یکی از حساس ترین بخش ها طراحی اتصالات وال پست به سازه و همچنین اتصال دیوار به وال پست است. این اتصالات باید قادر به انتقال نیروها باشند و در عین حال درز انقطاع لازم برای جلوگیری از اندرکنش سخت بین دیوار و سازه در هنگام زلزله را فراهم کنند. طراحی اتصالات نیازمند محاسبه ظرفیت باربری جوش ها بولت ها یا سایر روش های اتصال است.

ترسیم پلان وال پست در نرم افزارهای مربوطه: پس از اتمام محاسبات و طراحی ها مهندس طراح اقدام به ترسیم پلان وال پست در نرم افزارهای طراحی مانند اتوکد (AutoCAD) یا رویت (Revit) می کند. در این مرحله موقعیت وال پست ها ابعاد جزئیات اتصالات و سایر اطلاعات لازم بر روی نقشه ها اضافه می شود.

هماهنگی با نقشه های سازه و معماری: در نهایت پلان وال پست باید با نقشه های سازه و معماری هماهنگ شود تا از تداخلات احتمالی در محل نصب وال پست ها (مانند تداخل با عبور تاسیسات محل قرارگیری ستون ها یا تیرها) جلوگیری شود و اطمینان حاصل شود که طرح وال پست با سایر جزئیات سازه و معماری سازگار است.

این فرآیند نیازمند دانش تخصصی در زمینه سازه آیین نامه ها و نرم افزارهای طراحی است و معمولاً توسط مهندس محاسب سازه یا تحت نظارت وی انجام می شود.

نکات کلیدی در اجرای وال پست بر اساس پلان

حتی بهترین طراحی نیز بدون اجرای صحیح بی فایده خواهد بود. اجرای وال پست در کارگاه باید با دقت بالا و بر اساس جزئیات ارائه شده در پلان وال پست انجام شود. در اینجا به چند نکته کلیدی در اجرای وال پست اشاره می کنیم:

اهمیت دقیق خوانی پلان: مجری باید قبل از شروع کار پلان وال پست را به دقت مطالعه کرده و از محل دقیق نوع و ابعاد هر وال پست و جزئیات اتصالات آن اطمینان حاصل کند. هرگونه ابهام باید قبل از اجرا با مهندس طراح یا ناظر مطرح شود.

کنترل کیفیت مصالح: اطمینان از اینکه مقاطع فولادی یا سایر مصالح مورد استفاده برای ساخت وال پست ها دارای کیفیت و ابعاد مطابق با نقشه هستند ضروری است. همچنین کیفیت جوشکاری یا پیچ و مهره ها باید بررسی شود.

دقت در اجرای اتصالات: اتصالات وال پست به سازه و همچنین اتصال دیوار به وال پست باید دقیقاً طبق جزئیات نقشه اجرا شوند. ابعاد پلیت ها طول و نوع جوش ها تعداد و سایز بولت ها و نحوه اجرای درز انقطاع باید با نقشه مطابقت داشته باشد. اجرای نادرست اتصالات می تواند عملکرد لرزه ای وال پست را به شدت تضعیف کند.

اجرای میلگرد بستر و وادارهای افقی/عمودی: در صورت استفاده از میلگرد بستر یا وادارهای میانی محل و فواصل آن ها باید دقیقاً طبق نقشه رعایت شود. میلگرد بستر باید به درستی در ملات قرار گرفته و به وال پست ها یا وادارها متصل شود.

اهمیت نظارت مهندسی: حضور و نظارت مستمر مهندس ناظر ساختمان در هنگام اجرای وال پست ها بسیار حیاتی است. مهندس ناظر باید بر مطابقت اجرا با نقشه کیفیت مصالح و صحت اتصالات نظارت کند و در صورت مشاهده هرگونه مغایرت دستور اصلاح صادر نماید.

رایج ترین خطاهای اجرایی: از جمله خطاهای رایج در اجرای وال پست می توان به عدم اجرای درز انقطاع عدم اتصال صحیح وال پست به سازه استفاده از مصالح نامناسب عدم رعایت فواصل مجاز بین وال پست ها و عدم اجرای میلگرد بستر یا وادارها طبق نقشه اشاره کرد. شناخت این خطاها به مجری و ناظر کمک می کند تا از وقوع آن ها جلوگیری کنند.

رعایت این نکات تضمین می کند که وال پست ها همانطور که طراحی شده اند عمل کرده و پایداری لازم را برای دیوارها در برابر نیروهای جانبی فراهم نمایند.

الزامات آیین نامه ۲۸۰۰ و مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان در خصوص وال پست

طراحی و اجرای وال پست در ایران تابع مقررات و آیین نامه های مشخصی است که مهمترین آن ها آیین نامه طراحی ساختمان ها در برابر زلزله (آیین نامه ۲۸۰۰) و مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان (طرح و اجرای ساختمان های با مصالح بنایی) است. این آیین نامه ها به طور مداوم به روز می شوند و مهندسان طراح و مجری باید از آخرین ویرایش آن ها مطلع باشند.

بررسی تغییرات آیین نامه ای: ویرایش های جدید آیین نامه ۲۸۰۰ (به ویژه ویرایش چهارم) و مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان تغییرات مهمی در خصوص نحوه مهار لرزه ای دیوارهای غیرسازه ای ایجاد کرده اند. به عنوان مثال در ویرایش های جدید استفاده از میلگرد بستر و وادارهای افقی و قائم اهمیت بیشتری یافته و جزئیات اجرایی دقیق تری برای درز انقطاع و اتصال دیوار به سازه ارائه شده است. مهندسان باید با این تغییرات آشنا باشند و آن ها را در طراحی پلان وال پست لحاظ کنند.

فواصل مجاز وال پست ها: آیین نامه ها فواصل حداکثری مجاز برای قرارگیری وال پست ها یا وادارهای قائم را مشخص می کنند. این فاصله معمولاً بر اساس طول آزاد دیوار و مقاومت خمشی آن تعیین می شود. رعایت این فواصل برای تقسیم دیوار به پانل های کوچکتر و پایدارتر ضروری است.

ارتفاع مجاز دیوارهای بدون وال پست: همچنین آیین نامه ها حداکثر ارتفاع آزاد مجاز برای دیوارهای بدون نیاز به مهار میانی را تعیین می کنند. دیوارهایی که ارتفاع آن ها از این مقدار بیشتر باشد باید با وادارهای افقی یا قائم مهار شوند.

جزئیات اجرایی مورد تایید آیین نامه: آیین نامه ها جزئیات اجرایی مشخصی را برای نحوه اتصال وال پست به سازه نحوه ایجاد درز انقطاع بین دیوار و سازه و نحوه اجرای میلگرد بستر و وادارها ارائه می دهند. این جزئیات بر اساس تحقیقات و تجربیات زلزله های گذشته تدوین شده اند و رعایت آن ها برای اطمینان از عملکرد صحیح وال پست در هنگام زلزله حیاتی است. مهندسان طراح باید این جزئیات را در پلان وال پست به وضوح ترسیم کنند و مهندسان ناظر بر اجرای صحیح آن ها نظارت نمایند.

پایبندی به الزامات آیین نامه ای در طراحی و اجرای وال پست نه تنها یک الزام قانونی است بلکه تضمین کننده ایمنی و پایداری ساختمان در برابر نیروهای مخرب زلزله و باد خواهد بود.

نرم افزارهای مورد استفاده در طراحی پلان وال پست

طراحی و ترسیم پلان وال پست معمولاً با استفاده از نرم افزارهای تخصصی مهندسی انجام می شود. این نرم افزارها به مهندسان کمک می کنند تا نقشه ها را با دقت بالا ترسیم کرده و جزئیات لازم را به طور واضح نمایش دهند.

• اتوکد (AutoCAD): این نرم افزار یکی از پرکاربردترین ابزارها برای ترسیم نقشه های دوبعدی در مهندسی ساختمان است. مهندسان می توانند با استفاده از ابزارهای ترسیمی اتوکد پلان طبقات را وارد کرده و سپس موقعیت وال پست ها ابعاد آن ها و جزئیات اتصالات را بر روی نقشه اضافه کنند.
• رویت (Revit): رویت یک نرم افزار مدل سازی اطلاعات ساختمان (BIM) است که امکان طراحی سه بعدی سازه و معماری را فراهم می کند. در رویت می توان وال پست ها را به عنوان المان های سه بعدی مدل سازی کرده و سپس نقشه های دوبعدی (پلان مقاطع جزئیات) را از مدل استخراج کرد. استفاده از رویت به هماهنگی بهتر بین بخش های مختلف سازه و معماری کمک می کند.
• سایر نرم افزارهای طراحی سازه: برخی نرم افزارهای تحلیل و طراحی سازه مانند Etabs یا Safe نیز ممکن است قابلیت های محدودی برای مدل سازی یا بررسی نیاز به وال پست داشته باشند اما ترسیم جزئیات اجرایی معمولاً در نرم افزارهای ترسیمی مانند اتوکد یا رویت انجام می شود.

انتخاب نرم افزار بستگی به حجم پروژه ترجیحات مهندس طراح و نیاز به مدل سازی سه بعدی یا BIM دارد.

هزینه طراحی و اجرای وال پست

هزینه طراحی و اجرای وال پست یکی از مواردی است که کارفرمایان و سازندگان به آن توجه دارند. این هزینه شامل دو بخش اصلی است: هزینه طراحی و هزینه اجرا.

عوامل موثر بر هزینه طراحی: هزینه طراحی پلان وال پست معمولاً بر اساس حجم و پیچیدگی پروژه تعداد و نوع دیوارهای نیازمند مهار و نرخ حق الزحمه مهندس طراح (که توسط سازمان نظام مهندسی استان ها تعیین می شود) محاسبه می گردد. پروژه های بزرگتر با دیوارهای متنوع تر و جزئیات پیچیده تر هزینه طراحی بالاتری خواهند داشت.

عوامل موثر بر هزینه اجرا: هزینه اجرای وال پست شامل قیمت مصالح (فولاد میلگرد بتن اتصالات) دستمزد اکیپ اجرایی (جوشکار بنا) و هزینه های سربار کارگاه است. نوع وال پست (فلزی یا بتنی) ابعاد و وزن مقاطع فولادی تعداد و پیچیدگی اتصالات و دسترسی به محل اجرا همگی بر هزینه اجرا تاثیرگذارند. وال پست های فلزی معمولاً هزینه مصالح بالاتری دارند اما سرعت اجرای آن ها ممکن است بیشتر باشد.

مقایسه هزینه با مزایای ایمنی: اگرچه اجرای وال پست هزینه ای به پروژه اضافه می کند اما این هزینه در مقایسه با خسارات مالی و جانی احتمالی ناشی از فروپاشی دیوارها در هنگام زلزله یا باد بسیار ناچیز است. وال پست یک سرمایه گذاری برای ایمنی و پایداری ساختمان است و عدم اجرای آن می تواند پیامدهای بسیار سنگینی داشته باشد. بنابراین هزینه وال پست را باید به عنوان بخشی ضروری از بودجه ایمنی سازه در نظر گرفت.

اهمیت هماهنگی بین نقشه های وال پست سازه و معماری

همانطور که پیشتر اشاره شد پلان وال پست باید با نقشه های سازه و معماری هماهنگ باشد. عدم هماهنگی بین این نقشه ها می تواند منجر به مشکلات جدی در مرحله اجرا و کاهش ایمنی ساختمان شود.

جلوگیری از تداخلات اجرایی: عدم هماهنگی ممکن است باعث شود که محل طراحی شده برای وال پست با ستون ها تیرها یا حتی مسیر عبور تاسیسات (لوله ها کانال ها سیم کشی) تداخل پیدا کند. این تداخلات می تواند اجرای پروژه را مختل کرده نیاز به تغییرات پرهزینه در حین اجرا ایجاد کند و حتی به کاهش کیفیت یا ایمنی منجر شود.

تضمین عملکرد صحیح سازه ای: وال پست ها باید به درستی به المان های سازه اصلی (تیرها و ستون ها) متصل شوند تا بتوانند نیروهای جانبی را به اسکلت سازه منتقل کنند. اگر موقعیت یا جزئیات اتصال در پلان وال پست با نقشه های سازه همخوانی نداشته باشد ممکن است اتصال به درستی اجرا نشود و وال پست نتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد.

مسئولیت مهندسان طراح و ناظر: هماهنگی بین نقشه ها مسئولیت مشترک مهندسان طراح سازه معمار و مهندس طراح وال پست (اگر شخص دیگری باشد) است. مهندس ناظر نیز وظیفه دارد قبل از شروع اجرا نقشه های مختلف را بررسی کرده و از هماهنگی آن ها اطمینان حاصل کند. هرگونه تناقض باید قبل از اجرا برطرف شود.

برای دستیابی به حداکثر ایمنی و کارایی لازم است که مهندسان طراح در مراحل اولیه طراحی با یکدیگر همکاری کرده و نقشه های وال پست سازه و معماری را به طور همزمان و با در نظر گرفتن جزئیات یکدیگر تهیه و هماهنگ نمایند.

آیا همه دیوارها نیاز به وال پست دارند؟

خیر همه دیوارها لزوماً به وال پست نیاز ندارند. نیاز به وال پست بر اساس طول و ارتفاع آزاد دیوار و الزامات آیین نامه ۲۸۰۰ و مبحث ۸ مقررات ملی ساختمان تعیین می شود. دیوارهای کوتاه یا دیوارهایی که به خوبی در طول و ارتفاع مهار شده اند ممکن است نیازی به وال پست نداشته باشند.

تفاوت وال پست با کلاف چیست؟

وال پست برای مهار دیوارهای غیرسازه ای در برابر نیروهای جانبی (خارج از صفحه دیوار) استفاده می شود در حالی که کلاف ها (افقی و قائم) در دیوارهای سازه ای (دیوارهای باربر) برای بهبود عملکرد کلی دیوار در برابر بارهای ثقلی و جانبی و اتصال بهتر اجزای دیوار به کار می روند و بخشی از سیستم باربر اصلی سازه بنایی هستند.

میلگرد بستر چه نقشی در وال پست ایفا می کند؟

میلگرد بستر در دیوارهای بنایی با افزایش مقاومت خمشی درون صفحه دیوار به توزیع بهتر نیروها کمک می کند. در سیستم وال پست میلگرد بستر می تواند در کنار وادارهای قائم یا افقی به مهار بهتر پانل های دیوار و اتصال آن ها به وادارها کمک کند و بخشی از سیستم مهار لرزه ای دیوار محسوب می شود.

چه کسی مسئول تهیه پلان وال پست است؟

مسئولیت تهیه پلان وال پست معمولاً با مهندس طراح سازه پروژه است زیرا طراحی وال پست نیازمند محاسبات سازه ای و آشنایی کامل با آیین نامه های مربوط به بارهای جانبی و رفتار سازه ها در برابر زلزله است. با این حال در برخی پروژه ها ممکن است این مسئولیت به مهندس معمار یا شخص دیگری واگذار شود که باید با هماهنگی مهندس سازه انجام گیرد.

عدم اجرای وال پست چه پیامدهایی دارد؟

عدم اجرای وال پست در دیوارهایی که طبق آیین نامه نیاز به آن دارند می تواند پیامدهای بسیار خطرناکی داشته باشد. در هنگام زلزله یا وزش باد شدید این دیوارها به شدت آسیب پذیر بوده و ممکن است فرو بریزند که این امر می تواند منجر به خسارات مالی گسترده مسدود شدن مسیرهای فرار و از همه مهمتر آسیب جانی و حتی فوت ساکنین یا عابران گردد.