رادیوگرافی صنعتی چیست؟
رادیوگرافی صنعتی چیست؟ تجربه خرید و استفاده
وقتی حرف از رادیوگرافی صنعتی می زنیم داریم در مورد یکی از تکنیک های مهم غیر مخرب (NDT) صحبت می کنیم که در صنایع مختلف استفاده می شود. این روش برای بررسی و تحلیل وضعیت داخلی مواد و قطعات استفاده می شود بدون اینکه نیازی به تخریب یا باز کردن آن ها باشد. این یعنی از رادیوگرافی برای تشخیص ترک ها حفره ها یا سایر نقص ها در موادی مثل فلزات پلاستیک ها و حتی بتون ها استفاده می شود. اما از تجربه شخصی بگم که در خرید و استفاده از این ابزار جذاب چه مشکلاتی به چشم می خوره.
تجربه شخصی خرید و استفاده از رادیوگرافی صنعتی
من حدوداً چند ماه پیش برای یکی از پروژه های صنعتی به رادیوگرافی صنعتی نیاز پیدا کردم. اول فکر می کردم با خرید یه دستگاه می تونم همه مشکلات بررسی قطعات فلزی رو حل کنم ولی اوضاع به این سادگی نبود. اولین چالشی که برخوردم انتخاب دستگاه مناسب بود. با توجه به کاربردم نیاز داشتم دستگاهی که بتونه فلزات ضخیم رو بررسی کنه. مدل های مختلفی از برندهای گوناگون دیدم ولی هر کدوم مزایا و معایب خودشون رو داشتند.
بعد از کلی تحقیق و مشورت با دوستان یک دستگاه رادیوگرافی با اشعه X از یک برند معروف گرفتم. توی مرحله نصب و راه اندازی هم با مشکلات فنی مواجه شدم که مجبور شدم با پشتیبانی شرکت تماس بگیرم. چیزی که تو این مرحله فهمیدم این بود که حتماً باید آموزش های فنی دقیق برای کار با این دستگاه ها بگیریم؛ چون اگر به درستی ازشون استفاده نشه هم به دستگاه آسیب می زنیم و هم به سلامتی خودمون ضرر می رسونیم.
چرا رادیوگرافی صنعتی مهم است؟
رادیوگرافی صنعتی یکی از کارآمدترین روش ها برای بازرسی داخلی مواد و قطعات است برای خرید ایکس ری صنعتی یا رادیوگرافی صنعی کلیک کنید . در صنایعی مثل نفت و گاز هوافضا خودرو سازی و صنایع سنگین از این روش برای تشخیص نقص ها و مشکلات داخلی قطعات استفاده می شود. از آنجا که این تکنولوژی غیر مخرب است نیازی نیست قطعات رو خراب یا باز کنیم تا داخلشون رو ببینیم.
انواع رادیوگرافی صنعتی
در رادیوگرافی صنعتی دو نوع اصلی داریم :
- رادیوگرافی با اشعه X : این روش برای بازرسی موادی مثل فلزات و پلاستیک ها به کار می ره.
- رادیوگرافی با اشعه گاما : این روش بیشتر برای بررسی مواد چگال مثل بتون و قطعات فلزی ضخیم کاربرد داره.
چالش ها و مشکلات فنی
یکی از مشکلاتی که هنگام استفاده از رادیوگرافی صنعتی باهاش مواجه شدم نصب و کالیبراسیون بود. اولین باری که دستگاه رو نصب کردم متوجه شدم که تنظیمات دستگاه به درستی انجام نشده و باعث شد تصاویر نهایی کیفیت کافی نداشته باشن. برای حل این مشکل مراحل زیر رو انجام دادم :
- کالیبراسیون دستگاه : برای تنظیم دقیق و کالیبراسیون دستگاه از دستورالعمل شرکت سازنده استفاده کردم. دقت کنید که باید کالیبراسیون بر اساس نوع ماده و ضخامت قطعه باشه.
- انتخاب فیلتر مناسب : بسته به ضخامت و نوع ماده باید فیلتر مناسب رو برای دستگاه تنظیم کرد. من در ابتدا فیلتر رو اشتباه تنظیم کردم و تصاویر خیلی تیره بودن.
- تهیه فیلم یا دتکتور دیجیتال مناسب : برای دیدن تصاویر نهایی یا باید از فیلم های مخصوص استفاده کنید یا از دتکتورهای دیجیتال که قابلیت ذخیره سازی و پردازش دیجیتالی دارن.
جدول مقایسه انواع اشعه ها
| نوع اشعه | کاربرد | مزایا | معایب |
| اشعه X | بررسی فلزات و پلاستیک ها | دقت بالا | نیاز به منبع قوی برق |
| اشعه گاما | بررسی مواد چگال و ضخیم | نفوذ عمیق تر | نیاز به محافظت شدیدتر |
مشکلات ایمنی
یکی دیگه از مشکلاتی که باید حتماً در نظر بگیرید مسائل ایمنی است. اشعه های X و گاما اگر به درستی کنترل نشوند می توانند به بدن آسیب برسانند. برای جلوگیری از این مشکل حتماً باید :
- لباس های محافظ مخصوص بپوشید.
- محیط کار رو با شیلدهای محافظ اشعه تجهیز کنید.
- از دستگاه های اندازه گیری دوز اشعه استفاده کنید تا مطمئن بشید که هیچکس در معرض دوز بیش از حد نیست.
مراحل استفاده از رادیوگرافی صنعتی
- آماده سازی قطعه : قطعه ای که باید بررسی بشه رو روی پایه مناسب قرار بدید.
- تنظیم دستگاه : بسته به نوع قطعه و ضخامتش دستگاه رو تنظیم کنید و فیلتر مناسب رو انتخاب کنید.
- ایمنی : حتماً اطمینان پیدا کنید که همه کارکنان در محیط امن قرار دارن و محافظ های اشعه به درستی نصب شدن.
- پرتوگیری : دستگاه رو روشن کنید و اجازه بدید تا اشعه به قطعه برخورد کنه. تصاویر از نقص های داخلی قطعه گرفته میشه.
- تحلیل تصاویر : حالا باید تصاویر گرفته شده رو با دقت بررسی کنید و نقص ها رو شناسایی کنید.
پرسش های متداول
۱. آیا استفاده از رادیوگرافی صنعتی برای همه صنایع مناسبه؟
نه این تکنولوژی بیشتر در صنایعی که نیاز به بررسی داخلی قطعات فلزی و بتنی دارن استفاده میشه. برای صنایع سبک تر ممکنه روش های دیگه ای مناسب تر باشن.
۲. چه تجهیزاتی برای ایمنی کارکنان نیاز است؟
لباس های محافظ شیلدهای اشعه و دستگاه های اندازه گیری دوز اشعه از موارد ضروری برای ایمنی هستند.
۳. چگونه می توان دستگاه را کالیبره کرد؟
برای کالیبراسیون دقیق باید از دستورالعمل شرکت سازنده استفاده کنید و مطمئن بشید که دستگاه بر اساس نوع ماده و ضخامت تنظیم شده.
نتیجه گیری
رادیوگرافی صنعتی یک تکنولوژی قدرتمند برای بازرسی غیر مخرب است که در بسیاری از صنایع کاربرد داره که در سایت پیمان گزاران نیز این محصول موجود میباشد . هرچند مشکلاتی در خرید و استفاده از این دستگاه ها وجود داره اما با رعایت اصول ایمنی و استفاده درست از دستگاه می توان از این تکنولوژی به خوبی بهره برد .