رشد اقتصادی چین در گروی قطارهای سریع‌السیر است؟
چین راه‌آهن سریع‌السیر را به حمل و نقل انتخابی برای مسافران در مسافت طولانی تبدیل کرده است، اما این ابرقطارها اهمیت بسیار بیشتری دارند و راه‌آهن‌های سریع‌السیر چین مترادف با قدرت اقتصادی رو به رشد آن هستند.
به گزارش دوران خبر، موضوع برقی کردن خط آهن در ایران علیرغم اینکه سال‌ها مطرح شده، اما هنوز اجرا نشده است و طول خط برقی ریلی ایران کمتر از ۲۰۰ کیلومتر مربوط به مسیر جلفا – تبریز و تبریز – آذرشهر است. پس از آن دولت‌ها وعده‌های مختلفی برای اجرای راه آهن برقی به ویژه در مسیر پرتردد و با استراتژیک تهران – مشهد دادند اما این قطار برقی هنوز به حرکت درنیامده و به مقصد نرسیده است.
در این راستا دولت سیزدهم برنامه‌هایی دارد و مهرداد بذرپاش – وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم – در روزهای پایانی ۱۴۰۱ وعده داد که عملیات قطار سریع‌السیر مسیر تهران – مشهد از ۱۴۰۲ آغاز می‌شود.
همچنین چندی پیش سید ابراهیم رئیسی – رئیس‌جمهور – نیز در جلسه‌ای، آخرین وضعیت مهم‌ترین پروژه‌های ریلی و تزانزیتی کشور و راهکارهای تسریع در اجرا و تسهیل تامین مالی این طرح‌ها را بررسی کرد و با تاکید بر اهمیت احداث خط ریلی سریع‌السیر مشهد – تهران با توجه به نیاز رو به افزایش برای گسترش امکانات حمل و نقلی در این مسیر و ضرورت تسهیل و ارتقای ایمنی تردد زائران علی‌ابن موسی‌الرضا (ع) بر تسریع در اجرای مطالعات و تمهید مقدمات زیرساختی اجرای این پروژه تأکید کرد.
دکتر سید ابراهیم رئیسی در ادامه برگزاری جلسات پیگیری موضوعات ویژه، در نشستی با حضور معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس دفتر رئیس‌جمهور، وزرای راه و شهرسازی، نفت، امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و تعدادی دیگر از معاونین ایشان و مدیران دستگاه‌های اجرایی به بررسی راهکارهای تسریع در اجرا و تکمیل مهم‌ترین طرح‌های ریلی کشور ازجمله خط‌آهن سریع‌السیر تهران-مشهد و خط‌آهن رشت-آستارا پرداختند. مشکلات موجود در مسیر اجرا و تکمیل این طرح‌ها، راهکارهای رفع موانع و بررسی منابع تامین مالی ازجمله مباحث مطرح در این جلسه بود.
در همین راستا، دوران خبر در سلسله مطالبی به موضوع قطارهای برقی و بررسی آنها در سایر کشورهای جهان می‌پردازد.
در گزارش‌های قبلی انواع قطارهای برقی چین معرفی و پیش از آن نیز درباره اولین راه‌آهن برقی و مسیر ریل برقی جهان صحبت شد و به نقش این قطارها در کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای اشاره کردیم، همچنین فهرستی از سریع‌ترین قطارهای مغناطیسی جهان معرفی شد و علت محبوبیت قطارهای سریع‌السیر در چین را بررسی کردیم، سپس سریع‌السیر قطارهای جهان در سال میلادی ۲۰۲۴ معرفی شدند و گزارش کنونی به بررسی اهمیت خط‌آهن چین بر پیشرفت اقتصادی این کشور تمرکز کرده است.
راه‌آهن سریع‌السیر چین
در پایان سال ۲۰۲۳، حدود ۴۵هزار کیلومتر خط‌آهن سریع‌السیر، مناطق دوردست کشور چین را به یکدیگر پیوند زدند که این رقم برای محاصره جهان کافی است. جاه‌طلبی چین این مورد است که راه‌آهن سریع‌السیر را به حمل و نقل انتخابی برای مسافران در مسافت طولانی تبدیل کند، اما این ابر قطارها اهمیت بسیار بیشتری یافتند و مانند قطارهای گلوله‌ای ژاپن در دهه ۱۹۶۰، راه‌آهن‌های سریع‌السیر چین مترادف با قدرت اقتصادی رو به رشد آن شدند. برای پکن، شبکه راه‌آهن پرسرعت وسیله‌ای قدرتمند برای انسجام اجتماعی است که مناطق مختلف را با فرهنگ‌های متمایزشان به هم متصل می‌کند.
ثروتمند شدن با ساخت جاده
عبارت قدیمی چینی «ثروتمندتر شدن با ساخت جاده» بر رهبری چین در این حوزه تاثیر گذاشته است. موفقیت اقتصادی این کشور تا حدی بر پایه سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها از طریق مالیه عمومی و وام‌های دولتی است.
پکن در ابتدا به فناوری وارداتی از اروپا متکی بود. شرکت‌هایی مانند زیمنس و آلستوم مشتاق کمک به چین در این حوزه بودند. از آن زمان، شرکت‌های داخلی نه تنها فناوری و مهندسی خارجی را پذیرفته‌اند، بلکه در پاسخ به فراخوان رهبری چین و برای دستیابی به خوداتکایی علمی، فناوری و مهندسی خود را توسعه داده‌اند. فناوری‌های راه‌آهن پرسرعت چین اکنون در میان بهترین‌های جهان قرار دارند.
کمربند و جاده چین
پکن، قطارهای سریع‌السیر خود را با صادرات فناوری، تخصص و زیرساخت آن به سایر کشورها بخشی از مدل دیپلماتیک خود کرده و بخشی از طرح گسترده‌تر کمربند و جاده چین است که هدف آن ارتقای ارتباط اقتصادی در سراسر جهان است. به‌عنوان مثال، چین سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی در خط‌آهن جاکارتا-باندونگ اندونزی و راه‌آهن ترانس-لائو همچنین خطوط‌آهن در کنیا، ویتنام و تایلند انجام داده است.
سناریوی ایده‌آل این است، پروژه‌های راه‌آهن سریع‌السیر چین می‌توانند با اتصال کشورهای همسایه و تقویت پیوندهای حمل و نقل فرامرزی، یکپارچگی منطقه‌ای را ارتقا دهند که در راستای دیدگاه پکن برای تقویت وابستگی متقابل اقتصادی و توسعه منطقه‌ای است.
جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیکی چین
پروژه‌های راه‌آهن اغلب در چارچوب جاه‌طلبی‌های ژئوپلیتیکی چین نیز دیده می‌شوند. چین با ارائه پشتیبانی زیرساختی قصد دارد نفوذ اقتصادی و سیاسی خود را تقویت کند. در حالی که مزایایی وجود دارد، برخی کشورها نگرانی‌هایی را در مورد پیامدهای مالی پروژه‌های مورد حمایت چین – بار بدهی‌های بالقوه و پایداری سرمایه‌گذاری‌های راه‌آهن پرسرعت در بلندمدت – مطرح کرده‌اند.
همه پروژه‌های قطار سریع‌السیر به راحتی اجرا نشدند. مدل بودجه و برنامه‌ریزی متمرکز دولتی پکن به این راحتی قابل تکرار نیست و برخی از کشورها شاهد به تعویق افتادن پروژه‌ها با کشمکش‌های حقوقی بی‌پایان بوده‌اند.
مسیر راه‌آهن پرسرعت چین
راه‌آهن پرسرعت چین به ۴۵هزار کیلومتر می‌رسد، داده‌های اپراتور ملی راه‌آهن چین نشان داد که طول کل خطوط راه‌آهن پرسرعت چین تا پایان سال ۲۰۲۳ حدود ۴۵هزار کیلومتر رسید و بر اساس کنفرانس کاری گروه راه‌آهن دولتی چین، مسافت پیموده شده شبکه راه‌آهن چین ۱۵۹هزار کیلومتر است.
در سال ۲۰۲۳، سرمایه‌گذاری دارایی ثابت در بخش راه‌آهن این کشور به ۷۶۴.۵ میلیارد یوان (حدود ۱۰۷.۷ میلیارد دلار آمریکا) رسید که نسبت به سال گذشته ۷.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد. داده‌ها نشان می‌دهد که در مجموع ۳۶۳۷ کیلومتر مسیر جدید در سال ۲۰۲۳ به بهره‌برداری رسیده است که شامل ۲۷۷۶ کیلومتر راه‌آهن پرسرعت می‌شود.
ذکر شده است که پیشرفت در ساخت زیرساخت‌های ریلی این کشور در سال گذشته، شامل تکمیل و بهره‌برداری از ۳۴ پروژه ریلی، راه‌اندازی خدمات در ۱۰۲ ایستگاه راه‌آهن و پیشرفت ۱۱۲ پروژه ریلی است که هنوز در دست ساخت هستند.
انتهای پیام