علت شوره یا سفیدک زدن سنگ نما چیست؟
چه عواملی باعث شوره زدن سنگ می شود؟
شوره زدن یا سفیدک زدن سنگ، تاثیر بسیار منفی و قابل توجهی در سنگ می‌گذارد. از این رو شناسایی علت شوره زدن سنگ وجلوگیری از آن، بسیار مهم و ضروری است.
شوره زدن سنگ بسیاری از اوقات باعث می‌شود تا ما هنگام در این خصوص دغدغه‌هایی داشته باشیم.
از این رو با ما همراه باشید تا بتوانیم راهنمایی های لازم را در این خصوص داشته باشیم.
علت شوره زدن یا سفیدک زدن سنگ
مسئله مهمی که باید خدمت شما عرض کنیم این است که علت اصلی شوره زدن سنگ، خود سنگ نیست. اگر دقت کنید موارد بسیاری را خواهید دید که در آن از آجر، آجر نما، سرامیک و … استفاده شده است و شوره زده است.
پس علل اصلی شوره زدن سنگ را باید جایی خارج از سنگ یافت.
آب :
هنگامی که برای نصب سنگ اقدام به ساخت ملات می‌کنیم، باید دقت کنیم که آب مورد استفاده در ملات شیرین باشد، چرا که آب شور باعث ایجاد شوره در ملات و سنگ می‌شود.
شن و ماسه :
همیشه شن و ماسه را قبل از استفاده، با آب شیرین شست و شو دهیم چرا که شن و ماسه ای که برای ملات استفاده می شود، ممکن است حاوی نمک باشد.
لذا لازم است با آب شیرین شسته شود.
سیمان :
سیمانی که به کار می‌رود از مهمترین عوامل شوره سنگ است. تا حدی که معماران حرفه ای از ملات و شن و سیمانشان، یک فضای نیم متری را سنگ می‌کنند و پس از گذشت 2-3 روز بررسی می کنند که آیا شوره می‌زند یا خیر؟ اگر شوره زد، نوع سیمان را عوض می کنند.
بنابراین مهمترین عوامل شوره زدن سنگ را می‌توان به ترتیب نوع سیمان، ملات (شن و ماشه ) و آب، دانست و در درجه آخر باید خود سنگ را بررسی کرد.
عدم توجه به نکات بالا باعث می‌شود تا ما شوره زدن در سنگ های کار شده را در ساختمان خود مخصوصاً مشاهده نماییم.
آیا می‌توان تضمین کرد که یک سنگ خاصی شوره نمی‌زند ؟
هیچ شخصی نمی‌تواند تضمین دهد که چه سنگی شوره می‌زند یا چه سنگی شوره نمی‌زند؟
چرا که علت اصلی آن خود سنگ نیست!
بار ها مواردی مشاهده شده است که سنگ های بسیار باکیفیتی همچون در مناطق خشک شوره زده است و به طور قطع نمی توان تضمین کرد که یک سنگ هیچ وقت شوره نمی زند. پس رعایت موارد ذکر شده به ما کمک می‌کند تا شاهد شوره زدن سنگ خریداری شده نباشیم.
رسوب نمک و املاح معدنی حاصل از تبخیر آب ملات پشت سنگ و ترکیبات موجود در بافت سنگ، علت شوره زدن سنگ است که روی سطح آن ایجاد می شود.
شوره سنگ، امری کاملا طبیعی است چرا که ذات سنگ طبیعی بوده و دارای ترکیباتی چون سولفات سدیم و کلسیم است، از طرفی نوع ملات به کار برده شده پشت آن نیز، از اهمیت بالایی برخوردار است.
با مشاهده تصویر بالا که پدیده شوره زدن در سرامیک را نشان می‌دهد، به راحتی می‌توان متوجه شد که شوره به دلیل عوامل خارجی (ملات و سیمان)، رخ داده است. چرا که شوره زدن در حاشیه سرامیک ها اتفاق افتاده و اگر سنگ یا سرامیک مورد نظرمان از وسط شوره بزند، می‌توان علت آن را در خود سنگ یا سرامیک جست و جو کرد. برای این منظور از شما دعوت می‌کنم به تصویر زیر دقت کنید.
این پدیده معمولاً در نماهای خارجی ساختمان ها و مناطق مرطوب رخ می‌دهد. پس می‌توان مهم ترین علت شوره زدن سنگ را در درجه اوظل، رطوبت دانست.
حال اگر بخواهیم تمامی دلایل شوره زدن سنگ ها را بررسی کنیم، می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- وجود نمک در بافت سنگ کار شده در نمای ساختمان مورد نظر
- تراکم سنگ ها ( هر چقدر سنگی تراکم کمتری داشته باشد، کمتر شوره می‌زند )
- وجود منافذ باز و پر نشده در سطح سنگ
- وجود نمک در زمینی که ساختمان در آن ساخته می‌شود.
آیا شوره زدن سنگ، در همه سنگ ها رخ می‌دهد ؟
اگر سنگ مورد نظر ما از وسط شوره زد، باید علت آن را در خود سنگ جست و جو کنیم که در این خصوص می توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:
نوع سنگ باید به گونه ای باشد که در هیچکدام از عناصر آن، نمک وجود نداشته باشد.
از مهمترین این عناصر، می‌توان به سولفات کلسیم و باریم کربنات اشاره کرد.
تراکم سنگ علت شوره زدن سنگ در بسیاری از مواقع است، چرا که هر چقدر یک سنگ تراکم کمتری داشته باشد، منافذ بیشتری دارد و در نتیجه بیشتر شوره می زند.
به همین علت می‌توان گفت سنگ هایی مانند تراورتن، بیشتر مستعد شوره زدن در مناطق مرطوب هستند. البته اگر بر اساس محیط یک سنگ تراورتن متناسب مانند سنگ را انتخاب کنیم، احتمال شوره زدن بسیار کم خواهد بود.
نفوذ رطوبت به سنگ و یا حاشیه آن، باعث می‌شود که اگر ملات استفاده شده حاوی نمک باشد و یا خود سنگ در بافت خود دارای نمک باشد، آب و رطوبت با آن ترکیب شده و پدیده شوره زدن در سطح سنگ را ایجاد کند.
به طور کلی معدن های سنگ دو دسته اند:
1 – معدن هایی که مثل کوه سنگ هستند و از کوه کوپ های سنگ را برش می‌دهند.
2 – معادن زیر سطحی ( معادنی که از سطح زمین پایین تر هستند و نیاز است تا مقداری خاک برداری کنیم تا به سنگ برسیم )
سنگ هایی که از معادن زیر سطحی استخراج می‌شوند، احتمال شوره زدنشان بیشتر است. مخصوصاً اگر این معادن زیر سطحی در خاک های شور باشند.
چگونه از ایجاد شوره و سفیدک در نمای ساختمان هایمان جلوگیری کنیم ؟
1 – استفاده از مصالح مناسب:
یکی از مهمترین موارد در علت شوره زدن سنگ ها، استفاده از مصالح نا مناسب است.
مصالح ساختمانی مانند شن و ماسه و … از مناطق مختلفی استخراج می‌شوند و ما باید سعی کنیم مصالحی را استفاده کنیم که در خود نمک ندارند.
رعایت این کار باعث می‌شود تا حد زیادی از شوره زدن سنگ جلوگیری شود.
2 – استفاده از پیچ و پلاک:
تجربه ثابت کرده است که استفاده از پین، پیج و پلاک در هنگام نصب تا حدود زیادی باعث می‌شود که سنگ شوره نزند.
3 – شستن سنگ ها یکی دو هفته پس از نصب:
رعایت این کار باعث می شود، اثر رطوبت ملات و انتقال نمک‌ها به سنگ درپوش و سطح آن گرفته شود و یکی از مهمترین موارد در علت شوره زدن سنگ ها از بین برود.
4 – عدم وجود تخلخل و منافذ زیاد در سنگ:
اگر تخلخل ها با موادی مثل رزین و ایپوکسی پر نشود، رطوبت که اصلی ترین علت شوره زدن سنگ است، در درون این خلل ها نفوذ پیدا می کند و باعث شوره زدن سنگ می‌شود.
چگونه شوره ها را در سنگ از بین ببریم ؟
حال که به بررسی علت شوره زدن سنگ ها پرداختیم و متوجه شدیم چه راهکارهایی باید داشته باشیم تا سنگ مورد نظرمان شوره نزند، نوبت آن رسیده است که بررسی کنیم اگر سنگی شوره زد چه باید بکنیم؟ و چگونه شوره های ایجاد شده را برطزف کنیم؟
تمیز کردن و سائیدن شوره ها
شوره ها در مراحل ابتدایی بسیار راحت تر از بین می روند و کافی است تا با یک پارچه زبر روی سطح آن بکشیم. البته در این مرحله استفاده از آب با فشار بالا هم توصیه می‌شود.
برای این منظور می‌توان دستمالی زبر از جنس گونی، تهیه کرد و آن را به مدت چند دقیقه بر روی سطح سنگ کشید. برای افزایش تاثیر گذاری و پاک کردن سریع تر شوره ها می توان از سمباده استفاده کرد.
سمباده ها درجات مختلفی دارند، که با انتخاب درجه زبر می توانید اقدام به پاکسازی شوره های موجود در سنگ کرد.
در این حالت باید حواسمان به سنگ باشد؛ زیرا در صورتی که فشار دست زیاد باشد ممکن است خط و خش بر روی سطح سنگ ایجاد شود.
یکی از راه حل هایی که برای ازبین بردن شوره و سفیدک در سنگ ها استفاده می‌شود، استفاده از برس به همراه فشار آب در محلی است که سنگ شوره زده است. مسئله ای که در این راه حل وجود دارد این است که اگر به بافت سنگ توجه نکنیم ممکن است که به سنگ آسیب جدی وارد کنیم.
در ضمن نباید این نکته را فراموش کنیم که علت شوره زدن سنگ، رطوبت است و ما با اعمال فشار آب به سنگ، خودمان عوامل شوره زدن بعدی سنگ را فراهم می‌کنیم.
برای این کار، یکسری شوینده های مخصوص وجود دارد که می‌توانیم از آن ها کمک بگیریم. بسیاری با استفاده از شوینده های قوی مثل جوهر نمک تصمیم به از بین بردن شوره ها در سنگ می‌کنند، که کار بسیار اشتباهی است. چرا که درصد بسیار زیادی از سنگ های ساختمانی هنگام تماس با این شوینده ها، کیفیت ظاهری خود را از دست می‌دهند.
مواد نانو، موادی هستند که خاصیت آب گریزی دارند. بدیهی است که استفاده از مواد نانو جذب آب را در سنگ بسیار کاهش می‌دهند و این مورد باعث می‌شود که مهمترین علت شوره زدن سنگ را از بین ببریم.
عدم جذب آب در سنگهای ساختمانی، باعث کاهش ایجاد نمک های محلول موجود در بافت سنگ می‌شود که شکل نگرفتن سفیدک‌ها روی سطح سنگ را در پی خواهد داشت.
1 – هرگز فراموش نکنیم هنگامی که شوره زدن را در سنگ و نماهای سنگی مشاهده می کنیم، دلیلش به ترتیب سیمان، ملات و آب می‌تواند باشد و خود سنگ فقط یکی از دلایل شوره زدن است. پس نیاز است این مسئله را دقیق تر بررسی کنیم و مطابق موارد ذکر شده عمل کنیم.
2 – هنگام باید معادن سنگ را هم مورد بررسی قرار دهیم و به این نکته دقت داشته باشیم که سنگ های استخراج شده از معادن زیر سطحی، احتمال بیشتری دارند که شوره بزنند.
3 – بهتر است مطابق معماران حرفه ای پیش برویم و سیمان و ملات را تست کنیم.
دانستن علت شوره یا سفیدک زدن سنگ نما به دلیل تاثیر منفی آن در ظاهر سنگ اهمیت دارد. عوامل متعددی وجود دارند که سبب ایجاد چنین حالتی می‌شوند. در این‌جا قصد داریم نگاهی به این عوامل داشته باشیم. هم‌چنین بررسی راه های جلوگیری از سفیدک در نمای ساختمان ها، دیگر موضوعی‌ست که به آن خواهیم پرداخت.
چنان‌چه در نمای ساختمان خود به‌چنین مشکلی برخورده‌اید، توصیه می‌کنیم حتماً تا پایان این مقاله را به‌دقت مطالعه کنید.
شوره یا سفیدک زدن سنگ نما چه علتی دارد؟
برای رفع هر مسئله‌ای، اولین قدم تشخیص دلایل ایجاد آن است. همه‌ی ما حتماً و آجرنماها را دیده‌ایم که پس از مدتی شوره زده و لایه‌ی سفیدی روی آن‌ها ایجاد می‌شود. این نمک‌ها به مرور زمان زیاد شده و باعث می‌شوند زیبایی نما به‌شدت کاهش یابد.
اگر توجه کرده باشید چنین حالتی تنها در نقاط مرطوب رخ می‌دهد. برای مثال به‌ندرت پیش می‌آید شما بر روی سطح آجرنمای داخلی یا شوره ببینید. اما امکان رخ دادن این موضوع در نمای خارجی ساختمان، کف پارکینگ و … به‌مراتب بیشتر است.
پس می‌توان یک علت شوره یا سفیدک زدن سنگ نما را در رطوبت جست. به‌طور کلی و اما خلاصه، چهار نکته‌ی زیر، عوامل موثر و تاثیرگذاری در این زمینه هستند:
- در سنگهای ساختمانی و آجرها، نمک‌های محلولی وجود دارند که در شرایط خاصی تبدیل به نمک جامد می‌شوند.
- رطوبت عناصر موجود در سنگ را به نمک محلول تبدیل کرده و به سطح سنگ می‌کشاند.
- منافذ روی سنگ‌ها و آجرها باعث راه یافتن این نمک‌های محلول به‌سطح نما می‌شوند.
- گاهی اوقات زمینی که ساختمان در آن بنا می‌شود، نمک بسیاری دارد. در این شرایط برخی مصالح نظیر سیمان و آجرها نقش فیتلیه را ایفا کرده و نمک محلول به نمای ساختمان راه می‌یابد.
آیا در همه سنگ ها شوره و سفیدک مشاهده می‌شود؟
با توجه به سه نکته‌ی بالا می‌توان دریافت که امکان یا عدم امکان ایجاد سفیدک به عوامل زیر وابستگی شدیدی دارد:
- نوع سنگ، آجر و هر مصالح و وجود نمک در عناصر آن. برخی از این عناصر عبارتند از «سولفات کلسیم» و «کربنات باریم».
- تراکم سنگ یا آجر؛ هر چه سنگ متراکم‌تر باشد و منافذ کمتری داشته باشد امکان و میزان ایجاد نمک کاهش می‌یابد. به‌این‌ترتیب می‌توان گفت سنگ‌هایی همچون تراورتن بیشتر مستعد ایجاد سفیدک هستند.
- رطوبت بیشتر ایجاد سفیدک و شوره بیشتر را به‌همراه دارد. به همین دلیل معمولاً در مناطق مرطوب (نظیر شمال کشور) شوره‌های بیشتری بر نماهای سنگی و آجری دیده می‌شوند.
البته علاوه بر خود سنگ و آجر، وجود نمک‌ها در ملات نیز علت شوره یا سفیدک زدن نماست. هر چه میزان رطوبت موجود در ملات بالاتر باشد، این پدیده بیشتر به چشم خواهد خورد.
راه های جلوگیری از سفیدک در نمای ساختمان ها
حال که علت شوره زدن سنگ نمای ساختمان را می‌دانید، بهتر است نگاهی نیز به روش‌های جلوگیری از ایجاد آن داشته باشیم.
با توجه به علت شوره یا سفیدک زدن سنگ نمای یک ساختمان، می‌توان از ایجاد آن جلوگیری کرد. برای مثال بهتر است بدانید استفاده از مصالح (شن، ماسه و سیمان) مناسب می‌تواند جلوی این اتفاق را تا حد قابل قبولی بگیرد. شن‌وماسه‌ها از نقاط مختلفی استخراج می‌شود. استفاده از انواع بدون نمک این مصالح امری‌ست که باید به آن توجه داشته باشید.
حتی می‌توانید برای نصب سنگ نما از این مصالح استفاده نکنید. استفاده از پین، پیچ و پلاک راهی‌ست که ایجاد سفیدک بر روی سنگ را به‌طرز چشم‌گیری کاهش می‌دهد.
نکته‌ی دیگری که می‌توان به آن توجه کرد، شستن سنگ‌ها به مدت یک تا دو هفته پس از نصب است. به این ترتیب اثر رطوبت ملات و انتقال نمک‌ها به سنگ و سطح آن گرفته می‌شود.
سنگ‌هایی که تخلخل بیشتری دارند، شوره‌ی بیشتری نیز می‌زنند. برای این منظور در صورت استفاده از سنگ‌هایی همچون به کیفیت فرآوری آن‌ها و استفاده از بر سطح آن توجه کنید.
رفع شوره و سفیدک سنگ
با این‌که علت شوره زدن نمای آجری یا آجرنما مشابه سنگ است، با این حال روش‌های متفاوتی برای از بین بردن این شوره‌ها در هر یک از آن‌ها استفاده می‌شود. در این‌جا ما قصد داریم روش‌های رفع شوره و سفیدک سنگ را به‌اختصار بیان کنیم.
سائیدن و تمیز کردن سفیدک‌ها
در مراحل ابتدایی ایجاد این شوره‌ها، سختی آن‌ها بسیار پایین است. به این ترتیب شما می‌توانید تنها با پارچه‌هایی با بافت‌های تقریباً زبر، آن‌ها را به‌راحتی از بین ببرید. البته گاهی اوقات استفاده از آب دارای فشار بالا نیز برای این مورد توصیه می‌شود.
استفاده برس
دیگر راه‌حل موجود استفاده از برس به همراه فشار آب برای رفع این شوره‌هاست. البته در هنگام استفاده از این روش باید توجه کافی به بافت سنگ داشته باشید و آن را دچار آسیب نکنید. از آن‌جایی که علت اصلی ایجاد سفیدک رطوبت است، احتمال آن وجود دارد که آبی که برای تمیز کردن استفاده می‌کنید، خود عاملی برای شوره‌های بعدی باشد.
استفاده از شوینده‌ها
برخی افراد برای از بین بردن نمک‌ها و زدودن آن‌ها از سطح سنگ، از شوینده‌های قوی نظیر جوهر نمک استفاده می‌کنند. توصیه می‌شود از چنین موادی به‌هیچ عنوان بر روی سنگ استفاده نکنید. چرا که اغلب سنگ‌ها در تماس با این شوینده‌ها کیفیت ظاهری خود را از دست می‌دهند.
استفاده از مواد نانو
اگر نسبت به آشنایی داشته باشید، حتماً از خاصیت آب‌گریزی آن‌ها خبر دارید. استفاده از چنین موادی بر روی سنگ جذب آب را در آن بسیار کاهش می‌دهد. عدم جذب آب باعث کاهش ایجاد نمک محلول و در نتیجه شکل نگرفتن سفیدک‌ها روی سطح سنگ می‌شود. لذا می‌توان این محصولات را به‌عنوان مواد ضد شوره سنگ به‌کار گرفت.
جمع‌بندی
با چند راه کار برای برطرف کردن شوره نما آشنا شدیم. اما اجرای همه‌ی این روش‌ها از ما ساخته نیست. توصیه می‌شود برای رفع شوره و سفیدک سنگ از خدمات نماشویی استفاده کنید. شرکت‌های مختلفی در این زمینه برای کمک به شما وجود دارند.
این شرکت‌ها با آگاهی از علت شوره یا سفیدک زدن سنگ نما، راه‌های مناسبی را برای رفع آن‌ها به‌کار می‌گیرند.