کجا باید مهریه رو اجرا گذاشت؟

قانون جدید در به اجرا گذاشتن مهریه وجه نقد

با توجه به این که قوانین در مورد پرداخت مهریه به زن اصلاح شده است ، می توان گفت یکی از این قوانین اصلاح شده ، ماده واحده الحاقی به ماده 1082 قانون مدنی است. مشاوره حقوقی خانواده به این قوانین کاملا مسلط است.

مطابق تبصره اول ماده 1082 قانون مدنی در مورد  وجه نقد ، این نوع از مهریه به نرخ روز محاسبه می شود و زوج مکلف به پرداخت است . (چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تأدیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد  و به زن پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند. )

دو نکته خیلی مهم در مورد وجه نقد این است که :

 اولا اگر زوج فوت کند صرفا تا تاریخ فوت شوهر مهریه به نرخ روز محاسبه می شود نه تاریخ انحصار وراثت و یا درخواست زن .

 ثانیا ملاک، نرخ روز پرداخت مهریه توسط شوهر است و نه تاریخ اقامه دعوی و تقدیم دادخواست توسط زن .

 مهریه وجه نقد مانند سکه و دیگر انواع مهریه هم از دادگاه و هم از اداره اجرای ثبت قابل مطالبه است .

 اگر مهریه تا 20 میلیون تومان باشد رسیدگی از طریق ارائه دادخواست به شورای حل اختلاف آغاز می شود و اگر بالای 20 میلیون تومان باشد زوجه هم از طریق دادگاه هم اداره ثبت یا همان دفتر ازدواج و طلاقی که در آن عقد کرده است می تواند درخواست مطالبه مهریه اش را بکند.

درخواست مهریه از طریق اداره ثبت :

اگر مرد مال و اموال اعم از و غیر منقول ، حساب بانکی داشته باشد برای زنی که خواهان مطالبه و گرفتن مهریه اش هست بهتر است که از طریق قسمت اجرائیات اداره ثبت اقدام به اجرا گذاشتن مهریه اش کند .

مزایای درخواست مهریه از طریق اجرائیات اداه ثبت این است که رسیدگی برای زن کم هزینه تر و در صورت معرفی مال کم دردسر تر خواه بود . در اجرای ثبت زن هزینه دادرسی نمی پردازد . مطالبه مهریه یا همان اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره ثبت تنها در دو مورد مطلوب است :

 اول آن که زوج را ممنوع الخروج کنید .

 دوم این که زوج اموالی غیر از مستثنیات دین برای توقیف داشته باشد .

 در بعضی از شهر های ایران مثل مشهد به زعم ما بر خلاف قانون به زوجه اجازه ثبت دادخواست داده نمی شود و او را ارشاد به اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره اجرای ثبت می کنند .

 اگر وجه نقدی که مهریه زن قرار گرفته و زن درخواست وصول آن را از طرق اداره ثبت یا همان دفتر ازدواج کرده است بیشتر از معادل 110 عدد سکه باشد باز هم امکان ممنوع الخروج کردن شوهر از طریق اداره اجرای ثبت وجود دارد ، زیرا اداره اجرای ثبت ممنوعیت و محدودیتی برای ممنوع الخروج کردن مهریه مستند به سند رسمی ندارد حتی اگر ۱۱۰ سکه از مهریه دریافت شده باشد و برای مازاد آن زوجه تقاضای ممنوع الخروج کردن شوهر کند .

 مطالبه مهریه از طریق دادگاه  :

در مهریه بالای بیست میلیون تومان زن با در دست داشتن مدارک شناسایی و سند ازدواج به یکی از شعب دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده دادخواست مطالبه مهریه می دهد تا دادخواست از آن جا به دادگاه ارسال شود .

اگر مرد اموالی اعم از منقول و  برای توقیف نداشته باشد مطالبه مهریه از طریق اداره اجرای ثبت کار بیهوده ای خواهد بود و نتیجه مطلوب برای زوجه در پی نخواهد داشت فقط می توان زوج را ممنوع الخروج کرد.

جلب شوهر برای نپرداختن مهریه با شرایطی که در قانون محکومیت های مالی و قانون حمایت خانواده آمده است فقط از طریق دادگاه و فقط تا سقف ۱۱۰ سکه یا معادل وجه نقد آن امکان پذیر است .

زن برای جلوگیری از نقل و انتقال اموال می تواند از دادگاه تقاضای توقیف اموال به صورت اجرا قبل از ابلاغ کند به این صورت که اول اموال معرفی شده تسط زن توقیف شود سپس زوج مطلع شود و در ادامه دادگاه وقت رسیدگی برای دادخواست مهریه تعیین کند .

توجه داشته باشید که اگر ظرف مدت 10 روز از زمان صدور قرار تامین خواسته توسط دادگاه یا شورای حل اختلاف ، دادخواست اصلی مطالبه مهریه ثبت نشود، با درخواست شوهر از قاضی اموال از توقیف آزاد می شود.

 بعضی از اموال قابل توقیف نیست و اگر هم توقیف شود با اعتراض شوهر از توقیف آزاد می شود که در اصطلاح حقوقی به آنها گفته می شود که بر طبق ماده ۲۴ قانون محکومیت های مالی عبارت هستند از :

 منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکومٌ‌ علیه در حالت اعسار او باشد .

 اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکومٌ‌ علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است .

 آذوقه موجود به قدر احتیاج محکوم‌ٌعلیه و افراد تحت تکفل وی برای مدتی که عرفاً آذوقه ذخیره می‌شود .

 کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنها .

 وسایل و ابزار کار کسبه، پیشه‌ وران، کشاورزان و سایر اشخاص که برای امرار معاش ضروری آنها و افراد تحت تکفلشان لازم است .

 تلفن مورد نیاز مدیون .

 مبلغی که در ضمن عقد اجاره به موجر پرداخت می‌شود، مشروط بر اینکه پرداخت اجاره‌ بها بدون آن موجب عسر و حرج گردد و عین مستأجره مورد نیاز مدیون بوده و بالاتر از شأن او نباشد .

قانون جدید در به اجرا گذاشتن مهریه سکه

گفته شد که به طور کلی هر چیزی که مالیت از نظر عرف داشته باشد یعنی عقلا وجهی بابت آن می پردازند ، به عنوان مهریه امکان توافق بر آن وجود دارد. مهریه می تواند سکه بهار آزادی ، سکه امامی باشد، نیم سکه یا حتی ربع سکه و یا طلا هم باشد که همه اینها وابسته به توافق زن و شوهر است .

 مهریه سکه را به دو روش دادگاه یا اداره ثبت می توان به اجرا گذاشت یا مطالبه کرد .

  در صورتی جواب می دهد که مرد مال و اموالی برای معرفی از طرف زن داشته باشد .

 اگر مرد مال نداشته باشد تا زن از طریق اداره ثبت توقیف کند فقط زن می تواند درخواست ممنوع الخروجی او را بکند در غیر این صورت امکانی برایش در اداره ثبت نخواهد بود .

 سرعت توقیف کردن مال از طریق دادخواست تامین خواسته در دادگاه سریع تر است ولی عیب آن وجود ۳/۵ درصد هزینه دادرسی ثبت دادخواست مطالبه مهریه است که با توجه به مقدار سکه مطالبه شده مبلغ قابل توجهی خواهد شداگرچه که می توان دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی نیز توامان تقدیم دادگاه کرد ولی بعضی از شعب دادگاه معمولا اعسار را نمی پذیرند .

 اگر زوجه قصد ممنوع الخروج کردن شوهر را داشته باشد اقدام از طریق اجرای ثبت بسیار سریع تر از اقدام از طریق دادگاه خواهد بود. اگر هم زوج اموال برای توقیف دارد و جز مستثنیات دین نیست، اقدام از طریق اداره اجرای ثبت کم هزینه و بی دردسر خواهد بود.

 بدیهی است که اگر مهریه عندالمطالبه باشد و زوج مالی برای توقیف نداشته باشد بهتر است از طریق دادگاه دادخواست مطالبه مهریه داده شود.

 تمامی مراحل گرفتن مهریه سکه از طریق دادگاه یا اداره ثبت مانند مطالبه مهریه وجه نقد است اگر معادل ریالی سکه بالا 20 میلیون تومان باشد از دادگاه یا اداره ثبت می توان اقدام کرد در غیر این صورت شورای حل اختلاف یا اداره ثبت در صورت معرفی مال از طرف زن صالح به رسیدگی خواهد بود .

 در اجرا گذاشتن مهریه در اجرای ثبت ملاک قیمت سکه در زمان وصول مهریه است .

 اگر مهریه عندالااستطاعه باشد نه امکان جلب زوج وجود دارد و نه امکان ممنوع الخروج کردن او و فقط در صورتی که مالی از زوج به دادگاه یا اداره اجرای ثبت معرفی شود از بابت مهریه توقیف می شود و اگر مالی نباشد، امکان وصول مهریه نیست .

 اگر مرد توانایی پرداخت مقدار مهریه ای که بواسطه نپرداختن آن توسط اداره ثبت ممنوع الخروج شده است را نداشته باشد می تواند با دادن  از پرداخت مهریه از دادگاه تقاضای تقسیط مهریه می کند .

 در صورت صدور حکم قطعی دادگاه به تقسیط مهریه و پرداخت پیش پرداخت اولیه و یکی دو قسط از مهریه ، زوج می تواند از اداره اجرای ثبت به استناد رای دادگاه تقاضای رفع ممنوع الخروجی کند .

اقدامات سر دفتر پس از محرز شدن شرایط

1 – پس از احراز این مقدمات موظف است که اقدامات ذیل را انجام دهد: سردفتر رونوشت سند را در برگ‌های ویژه در مدت 24 ساعت با خط خوش و خوانا در 3 نسخه تهیه کند و موضوعی را که باید اجرا شود، در محل مخصوص آن نوشته و ظرف مدت 48 ساعت از تاریخ وصول تقاضا، برگ های اجرائیه را امضا کند و به مهر ویژه رسانده و برای اجرا کردن آن پیش مسئول اجرای ثبت می‌فرستند و رسید آن را دریافت می‌کند.

2 – بر سردفتر ازدواج واجب است پس از صدور اجرائیه، مراتب قانونی اجرائیه را به آخرین نشانی زوج، از طریق پست سفارشی به او اطلاع دهد و برگه‌های اجرائیه را به ضمیمه قبض به او اطلاع دهد.

پس از طی‌شدن این مراحل مأمور اجرای حکم را به زوج ابلاغ می‌کند و از تاریخ این ابلاغ، زوج باید ظرف 10 روز مهریه را پرداخت کند یا شرایط پرداخت مهریه را فراهم کند یا مالی را معرفی کند که از طریق آن اجرای سند ممکن شود.

زوجه می‌تواند برای اطمینان از رسیدن طلب خود، تقاضای تأمین طلب خود را از اموال زوجه بنماید، در این صورت اجرای ثبت اسناد رسمی مثل محاکمه دادگستری معادل طلب زوجه از اموال زوج بازداشت می‌کند تا از این طریق مانع نقل و انتقال یا خرید و فروش آن از جانب زوج شود.

اگر زوج در مصلحت قانونی تعیین‌شده‌، اقدام به پرداخت مهریه نکند، مهریه زوجه که بر ذمه‌ی مرد است از طریق فروش اموالی که صادره‌شده، مهریه زوجه وصول می‌شود.

 به طور کلی مهریه زن از دو طریق قابلیت وصول دارد :

1-از طرق جرای ثبت             2- از طریق دادگاه خانواده

اما آنچه موضوع بحث ماست بهترین روش به اجرا گذاشتن مهریه است که از نظر نویسنده و بیشتر وکلا بهترین روش برای به اجرا گذاشتن مهریه توسط وکیل اقدام از طریق اجرای ثبت است .

اما چگونه باید از طریق اجرای ثبت مهریه را به اجرا گذاشت ؟

برای مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت ابتدا زوجه باید به دفتر ازدواجی که عقد رسمی در آنجا صورت گرفته مراجعه نماید و در خواست کتبی خود را مبنی بر صدور اجراییه به آن دفتر خانه ازدواج بدهد البته صدور اجراییه شرایطی دارد که در صورت تحقق آن شرایط اجراییه صادر می گردد.

شروط صدور اجراییه شامل این موارد است که :

• اولا مطالبه مهریه به موجب سند رسمی باشد یعنی مهرالمسمی قید شده در عقد نامه رسمی زوجین باشد و در دفترخانه به ثبت رسیده باشد.
• دوما مهریه منجز باشد یعنی معلق به امر خاصی نباشد به طور مثال معلق به بارداری زوجه نباشد .
• سوما مهریه و تعهدات موجل نباشد یعنی برای پرداخت مهریه مدت مشخص نگردیده باشد به طور مثال برای پرداخت مهریه شرط نشده باشد که ده سال پس از عقد که در این حالت تاسپری نشدن مدت تعیین گردید زن نمی تواند مهریه خود را به اجرا بگذارد .

نحوه به اجرا گذاشتن مهریه

در صورت محرز شدن این شروط سردفتر دفترخانه رسمی مراحل صدور اجراییه را طی می کند و پس از صدور اجراییه ، این مهم را به زوج ابلاغ می نماید زوج هم پس از آنکه ااز ابلاغیه مطلع گردید 10 روز مهلت پرداخت مهریه دارد یا اگر توان پرداخت طی ده روز ندارد باید راهی برای پرداخت ان مشخص کند و اعلام دارد .

با ابلاغ اجراییه تقاضای وصول طلب مهریه از اموال زوج یا ضامن وی می شود و در صورت عدم اقدام از طرف زوج معادل مهریه از اموال وی توقیف می شود و چنانچه  باز اقدامی از زوج صورت نگیرد اموال توقیفی به مزایده گذاشته می شود و مهریه وصول می شود

چنانچه گفته شد بهترین روش مطالبه مهریه از نظر کارشناسان اقدام از طریق اجرای ثبت است.

 اما دلایلی که کارشناسان در این باب اظهار داشته اند را بررسی می کنیم :

یکی از دلایل مهم برتری این روش نسبت به دادگاه سرعت در رسیدگی است در این روش پس از اینکه زن به اداره اجرای ثبت مراجعه و اصل سند ازدواج و کپی ان را تقدیم نمود ، تقاضای صدور اجراییه می کند و اجرای ثبت نیز پس از طی مراحلی اجراییه را به مرد ابلاغ نمی نماید که باید هرچه سریعتر دین مهریه را بپردازد و عدم پرداخت آن ضمانت اجرایی همچون مزایده اموال و ممنوع الخروجی مرد را در پی دارد

اما بهترین روش اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه باید مراحلی شکلی طی گردد که شامل تقدیم دادخواست و تعیین وقت رسیدگی است که باعث می شود این شیوه زمان بر باشد .

دلیل مهم دیگر کارشناسان هزینه کم تر از طریقه ی اجرای ثبت است ، در اجرای ثبت تنها هزینه ای که پرداخت می شود حق الاجراست که آن هم اگر مرد مطابق مدت تعیین شده مهریه را بپردازد حق الاجرا هم به وصول مهریه تعلق می گیرد اما در شیوه مطالبه از طریق دادگاه شروع رسیدگی به پرداخت هزینه دادرسی مشروط است .

گذشته از صرف هزینه و زمانبر بودن شیوه مطالبه از طریق دادگاه مزیت دیگری که مطالبه از طریق اجرای ثبت دارد این امر است که امکان ممنوع الخروجی مرد را فراهم کرده تا مرد برای فرار از پرداخت بدهی مهریه نتواند به کشور دیگر متواری گردد این مهم در شیوه مطالبه از طریق دادگاه پیشبینی نشده  و در آن امکان این  کار وجود ندارد.

نکته : برای ممنوع الخروج کردن زوج از طریق اجرای ثبت باید به ماده 17 قانون گدر نامه استناد نمود .

مزیت دیگری که اجرای ثبت دارد اینست که در آن ، عملیات اجرایی بلافاصله پس از درخواست کتبی زوجه آغاز می شود درست برخلاف دادگاه که عملیات اجرایی پس از فرآیند دادرسی و صدور حکمی قطعی با درخواست اجرای حکم توسط محکوم له یا همان زوجه یا وکیل او آغاز می شود . مزیت وکیل برای اجرا گذاشتن مهریه در تهران این است که شما می توانید به کمک وکیل براحتی از حق خود دفاع کنید و نگذارید شخصی حق شما را به ناحق بخورد.

و مزیت آخر اینکه صدور اجراییه در اجرای ثبت مشمول مرور زمان نمی گردد در صورتی که در مورد اجراییه دادگاه و با اسستناد به ماده 168 قانون اجرای احکام، مرور زمان پنج ساله برای دادگاه در نظرگرفته شده است با اشاره به موارد ذکر شده بالا و بهره مندی از تجربیات وکلا و کارشناسان پیشنهاد ما مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت است که با فرهنگ ایرانی نیز سازگار تر است که حرمت شکنی بین زوجین یا عدم مراجعه به دادگاه کمتر متصور است.