نیم عشر دولتی چیست؟
نیم عشر دولتی چیست و چند درصد است؟
نیم عشر دولتی چیست؟ واژه‌ی عُشر در لغت به معنای یک دهم بوده و نیم عُشر در معنای نصفِ یک دهم به کار می‌رود. نصف یک دهم همان یک بیستم (پنج درصد) است. در دعاوی حقوقی، دادگاه برای اهدافی مانند اجرای حکم و یا صدور اجراییه، مبلغی تعیین می‌کند. این مبلغ از هزینه‌ی دادرسی جدا بوده و با آن متفاوت است.
هزینه‌ی دادرسی مربوط به اموری است که در راستای رسیدگی به پرونده انجام می‌شوند. هزینه اجرایی عبارت است از نیم عشر اجرائی و حق مزایده، نیم عشر و یا حق اجرا حقی است به صورت پول، که دولت از بابت اجرائیه اسناد رسمی می گیرد که میزان آن پنج درصد مبلغ مورد اجرا می باشد. جهت مشاوره با بهترین وکیل در تبریز در این خصوص کلیک کنید.
نیم عشر دولتی باید توسط چه کسی پرداخت شود؟
نیم عشر دولتی مربوط به اجرای امور حکم است. نیم عشر باید از طرف محکوم، به دادگاه پرداخت شود.اگر محکوم از تاریخ اجرا ظرف مدت 10 روز طلب خود را پرداخت کند نیم عشر اجرائی تعلق نمی گیرد. مطابق 181 قانون ثبت حق اجرا نیم عشراست و از کسی که اجرائیه علیه اوست اخذ خواهد شد مگر اینکه داین، بدون حق، تقاضای اجر نموده باشد که دراین صورت، نسبت به آن قسمتی که داین حق نداشته از خود او ماخوذ می گردد.
نیم عشر اجرایی چه زمانی باید پرداخت شود؟
در هر پرونده اجرائی با توجه به ماده 181 قانون ثبت و ماده123 آئین نامه اجرا پس از ابلاغ اجرائیه حق الاجرا از کسی که اجرائیه علیه اوست دریافت می شود و زمانی باید پرداخت شود که اجرائیه صادر و به طرفین پرونده ابلاغ شده باشد و محکوم علیه ظرف مدت 10 نسبت به اجرای حکم اقدام نماید.
انواع نیم عشردولتی
نیم عشر دو نوع است. نیم عشر اجرایی و نیم عشر دولتی. در ادامه به تشریح هر دو نوع نیم عشر خواهیم پرداخت.
نیم عشر اجرایی چیست؟
نیم عشر اجرایی در واقع هزینه‌ی حق الاجرای پرونده بوده و از طرف محکوم پرداخت می‌شود. دو شرط برای معاف شدن محکوم از پرداخت نیم عشر اجرایی وجود دارد:
- اگر پس از صدور ابلاغ اجراییه، محکوم‌علیه ظرف مدت ده روز، بدهی و یا مبلغ محکوم‌به را تسویه کند، ملزم به پرداخت نیم عشر اجرایی نیست.
- اگر محکوم تا ده روز بتواند با طرف دعوی خود در مورد شرایط پرداخت بدهی به توافق برسد و با وی سازش کند، از پرداخت نیم عشر اجرایی معاف می‌گردد.
نیم عشر دولتی چیست؟
موضوع نیم عشر دولتی، اغلب در مسائل مربوط به مهریه مطرح می‌شود. پرداخت نیم عشر دولتی از طرف زن صورت می‌گیرد. بدین صورت که زن موظف است در راستای اجرای حکم و صدور اجراییه، مقدار یک بیستم (نیم عشر) از مبلغ مهریه‌ی خود را به دولت پرداخت کند.
البته لازم به ذکر است که این مبلغ، در مرحله‌ی نهایی اجرای حکم، از دارایی‌های مرد برداشته شده و به زن بازگردانده خواهد شد.
در شرایطی که زن مهریه‌ی سنگینی داشته باشد، بالطبع نیم عشر مهریه‌ی وی، رقم بالایی خواهد بود. تهیه‌ی چنین مبلغی در ابتدای کار، ممکن است برای زن کار دشواری باشد.
در چنین شرایطی زن قادر است دادخواست اعسار داده و برای اثبات دادخواست خود، دو فرد را به عنوان شاهد به دادگاه معرفی کند.
آیا در صورت عدم پرداخت نیم عشر دولتی، دستور جلب صادر می‌شود؟
در صورتی که شخص در پرداخت نیم عشر دولتی تأخیر داشته باشد، قاضی دستور جلب او را صادر می‌کند. در چنین شرایطی شخص می‌تواند با اثبات عدم تمکن مالی خویش، دستور جلب خود را باطل نماید. این اثبات با درخواست اعسار میسر است.
پس از ارائه‌ی درخواست اعسار توسط شخص، قاضی با بررسی شواهد و قرائن، درخواست وی را رد و یا تائید می‌کند.
نحوه‌ی محاسبه‌ی نیم عشر دولتی چگونه است؟
به گفته ، طریقه‌ی محاسبه‌ی نیم عشر دولتی به شرح زیر است :
در ابتدای امر، اصل طلب با مبلغ سود و خسارات تاخیر تادیه مربوط به آن را تاریخ صدور اجرائیه جمع کرده و مبلغ لازم‌الاجرا را محاسبه می‌کنیم.
در برخی موارد، مبلغی تحت عنوان حق‌الوکاله نیز به اصل مبلغ افزوده می‌شود. حق‌الوکاله زمانی به اصل مبلغ اضافه می‌شود که جزو مدلول سند بوده و حق الاجرا به آن تعلق گیرد.
مبالغ فوق را با هم جمع می‌کنیم. پنج درصد مبلغ به دست آمده را محاسبه کرده و نیم عشر را به دست می‌آوریم. مبلغ نهایی (نیم عشر) همان مبلغی است که در نهایت از فرد محکوم دریافت خواهد شد.
مطابق ماده یک قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1834 حق مزایده یا حق حراج در اموال منقول شش درصد و در اموال غیر منقول از یک ریال تا ده هزار ریال شش درصد و از ده هزار و یک ریال به بالاتر چهار درصد می باشد.
آیا امکان پرداخت قسطی نیم عشر دولتی وجود دارد؟
در صورتی که مهریه‌ی زن مبلغ زیادی باشد، وی می‌تواند نیم عشر دولتی آن را تقسیط کرده و طی دوره‌های مشخص پرداخت کند. بنابراین نیم عشر دولتی نیز همانند مهریه، قابل قسط‌بندی است. نیم عشر دولتی در نهایت به مهریه اضافه می‌شود و مرد موظف است آن را بپردازد.
موارد معافیت و تخفیف نیم عشر دولتی
مطابق تبصره ماده 123 آئین نامه اجرا دو مورد استثنا در خصوص پرداخت نیم عشر اجرا ذکر شده است:
1 -تبصره یک ماده مذکور که مقرر می دارد چنانچه بدهکار ظرف مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ اجرائیه مفاد آن را به اجرا بگذارد از پرداخت حق اجرا معاف می باشد.
2 -بر اساس تبصره 2 ماده مذکور چنانچه بدهکار قبل از تنظیم و امضا صورت مجلس مزایده تمام بدهی خود را پرداخت نماید نیم عشر اجرائی به ربع عشر تبدیل می شود، یعنی 0/5 به 5/2 درصد کاهش می یابد.
لازم به ذکر است که در صورت برگزاری مزایده و تائید و صحت آن علاوه بر اینکه 0/5 نیم عشر به صورت کامل و تمام گرفته می شود حق مزایده نیز بایستی پرداخت شود که حق مزایده در رابطه با اموال منقول 6 %و اموال غیر منقول 4 %می باشد. حتما شما هم اگر با دادگاه و حکم سروکار داشته اید اصطلاح نیم عشر را شنیده اید؟ اما نیم عشر دولتی یعنی چه؟ نیم عشر اجرایی یعنی چه؟ وقتی دعوایی در دادگاه مطرح می کنیم باید بابت اقامه دعوی هزینه دادرسی بپردازیم اما بعد از اینکه حکم دادگاه به طور قطعی صادر شد، کسی که محکوم شده و باید حکم را اجرا کند بابت هزینه اجرا باید هزینه دیگری بپردازد که به آن نیم عشر می گوییم.
شرایط عدم پرداخت نیم عشر دولتی:
- معافیت از پرداخت نیم عشر دولتی مهریه:
در صورتی که زن نتواند هزینه نیم عشر دولتی را پرداخت کند می تواند به دادخواست اعسار از پرداخت نیم عشر دولتی را ارائه کند. برای اثبات اعسار خانم باید دو شاهد به دادگاه معرفی کند. مرجع قضایی بعد از بررسی میزان دارایی زوجه و با توجه به شهادت شهود در صورتی که عدم توانایی مالی زن را برای پرداخت نیم عشر احراز کند، حکم خواهد داد و زن از پرداخت این هزینه معاف خواهد شد. معاف شدن زن از پرداخت این هزینه به این معنی این نیست که این هزینه به طور کلی پرداخت نخواهد شد بلکه با اعسار زوجه دادگاه بعد از صدور حکم قطعی و پرداخت مهریه این هزینه را از مرد دریافت خواهد کرد.
- نیم عشر دولتی در صورت رضایت
نکته مهمی که باید به آن دقت شود این است که در صورتی که زن بعد از صدور اجراییه از ادامه روند کار منصرف شود، نیم عشر دولتی از مرد دریافت نخواهد شد.
نیم عشر دولتی چک برگشتی:
در صورت عدم وصل چک و برگشت خوردن در صورتی که صادر کننده محکوم شود باید نیم عشر چک برگشتی را که با توجه به مجموع آنچه به آن محکوم شده است تعیین می شود، پرداخت کند.
نیم عشر دولتی چقدر است و چگونه محاسبه می شود؟
همانطور که گفته شد نیم عشر دولتی معادل یک بیستم خواسته دعواست و بر اساس خواسته خود شما تعیین می شود. بنابراین در نحوه محاسبه نیم عشر دولتی باید بدانید که خواسته شما از دعوا هر مقداری باشد معادل یک بیستم آن هزینه نیم عشر دولتی خواهد بود.
آیا می توان دادخواست اعسار نیم عشر داد؟
در صورتی که ثابت شود فرد توانایی مالی لازم به منظور پرداخت نیم عشر دولتی را ندارد با قاضی اجرای احکام مدنی این موضوع را مطرح کرده و دو شاهد به آن واحد ارائه می کند. به این ترتیب می توان درخواست حکم از پرداخت نیم عشر دولتی از مبلغ محکوم به را به دادگاه ارائه کرد. شهود نیز در نزد قاضی اجرای احکام مدنی با ارائه کارت ملی یا شناسنامه درباره میزان دارایی و منبع امرار معاش فرد مورد نظر شهادت می دهند و در صورت عدم توانایی وی در پرداخت مبلغ نیم عشر دولتی دادگاه موضوع را بررسی کرده و پس از راستی آزمایی نظر خود را در این زمینه اعلام می کند.