ویژگی قالب بندی خوب چیست؟
قالب بتن استاندارد چه ویژگی هایی دارد؟
با توجه به اینکه بتن از متریال هایی مثل ماسه، شن، سیمان و آب تشکیل می شود بسیار روان و شکل پذیر می باشد. به همین دلیل وجود قالب های بتنی در محل ساختمان بسیار حائز اهمیت می باشد. البته برای اینکه بتن، شکل و ابعاد مورد نظر را بگیرد انتخاب قالب و متریال اولیه آن بسیار مهم است. لذا در زمان انتخاب قالب باید دقت کنید مواد این سازه از سه اصل کیفیت، مقرون به صرفه بودن و ایمنی برخوردار باشند.
قالب بندی استاندارد سبب می شود هیچ عامل خارجی مثل تنش بر روی بتن‌ها تاثیر نگذارد و مقاومت بتن کم نشود. البته برای این سوال که چرا قالب بندی بتن انجام می گیرد دلایل دیگری هم وجود دارد که عبارتند از:
- قالب های بتنی مانع از کم شدن رطوبت بتن می شود.
- قالب بندی بتن به ایجاد یک عایق بندی خوب در محل ساختمان کمک می کند.
- این نوع قالب بندی مانع از حرکت و جابجایی اجزای داخل بتن نظیر میلگردها می شود.
- قالب بندی از ورود تنش های مکانیکی به بتن جلوگیری می کند.
- یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از نشت شیره بتن استفاده از قالب بندی بتن است.
اجرای قالب فلزی برای ساختمان بتنی
کیفیت قالب بتن
چند فاکتور مهم در کیفیت قالب بتن دخیل هستند و کارایی مناسب بتن را به همراه می‌آورند. این عوامل عبارتند از:
- مقاومت قالب بتن
- صلبیت قالب بتن
- مقاومت در برابر ضربه قالب بتن
- دوام قالب بتن
- وزن قالب بتن
مقاومت قالب بتن
مقاومت و استحکام متریال های تشکیل دهنده قالب بندی بتن باید به گونه ای باشد که هر نوع نیرو و فشار خارجی را تحمل کند. این فاکتور، ایمنی قالب را هم تضمین می کند.
صلبیت قالب بتن
با توجه به اینکه بتن یک ماده بسیار سنگین است صلبیت قالب بندی بتن باید به گونه ای باشد که زیر این بار وارده، خم نشود. حتی اگر چنین جابجایی در سازه صورت گیرد باید خیلی کم و قابل پیش بینی باشد. چرا که اگر این تغییر شکل و جابجایی وسیع باشد تاثیر زیادی بر سطح انحراف بتن می گذارد. لذا برای تشخیص مقدار و مکان این انحرافات باید صلبیت ماده تشکیل دهنده قالب ثابت باشد.
مقاومت قالب بتن در برابر ضربه
ساخت این قالب ها باید به گونه ای باشد که نه تنها در برابر ضربه و آسیب دیدن مقاوم باشند بلکه هیچ تکه ای از قالب، جدا و یا ریخته نشود. برای اطمینان از این ویژگی باید نحوه ریزش متریال های سازنده قالب بررسی و تعیین شود. البته باید این نکته را یادآوری کنیم در زمان ساخت این قالب ها و برای افزایش ایمنی، انتخاب مواد شکل پذیر اهمیت بیشتری نسبت به مواد شکننده دارند.
دوام قالب بتن
دوام قالب های بتنی یکی از مهمترین ویژگی های یک قالب خوب است. چرا که هم صرفه اقتصادی دارد و هم کیفیت آن را تضمین می کند و سبب می شود از قالب مجددا استفاده کرد. با توجه به اینکه معمولا قالب های بتنی را در محیط باز می سازند و در فواصل تولید و اتصال سایر اجزا، این سازه تحت شرایط محیطی و در معرض هوا قرار دارد انتظار می رود این سازه و صفحات داخلی آن از موادی ساخته شوند که در برابر عوامل محیطی نظیر باد، باران، رطوبت، نور مستقیم خورشید، خوردگی، هوازدگی و … مقاوم باشند و کمتر تجزیه شوند.
از طرف دیگر، دوام و مقاومت این قالب در برابر گرما و سرما بسیار مهم است. چرا که سرمای شدید سبب یخ زدن آب درون بتن و کاهش گیرش بتن می شود. لذا عایق حرارتی بودن مواد تشکیل دهنده قالب نیز بسیار مهم می باشد. این فاکتور سبب شده دمای بتن تا زمان گیرش، آنچنان تغییر نکند.
وزن قالب بتن
معمولا سرهم کردن قطعات و اجزای قالب بندی بتن با کمک نیروی دست انجام می گیرد. طبیعتا اگر وزن این قطعات و اجزا سنگین باشد و نیروهای انسانی نتوانند آن ها را جابجا و به هم متصل کنند نیازمند جرثقیل می باشید. بنابراین اگر می خواهید هزینه این پروژه، اقتصادی تر باشد اجزا و قطعات قالب را به گونه ای تولید کنید که وزن مناسبی داشته باشد تا کارکنان با نیروی دست بتوانند آنها را جابجا کنند.
انواع قالبهای بتن
قالبهای بتنی در انواع مختلف با جنس‌های گوناگون در بازار ارائه میشود. جنس قالب بتن میتواند پلاستیکی، چوبی، فولادی و حتی در شرایطی میتواند از جنس مصالح بنایی باشد. انواع قالبهای بتن‌ریزی در زیر شرح شده است:
قالبهای فلزی بتن
این نوع از قالب‌ها جز رایج‌ترین و پرکاربردترین نوع قالب‌ها محسوب میشود. در واقع استفاده از آنها بسیار ساده بوده و دیگر نیازی نیست تا کاربر قالب را در انداره‌های مورد نیاز برش بزند. در واقع این قالب‌ها توسط کارخانه‌ها و شرکت‌ها بطور کاملا آماده ساخته میشوند و در اندازه‌های مختلف بصورت اجاره و هم بصورت فروشی در اختیار مصرف کننده قرار میگیرد. اتصالات قالبهای فلزی بتن میتواند با استفاده از پین، گوه و سنجاق انجام شود. قالبهای فولادی بسیار با کیفیت و با دوام هستند. به طوریکه میتوان از آنها سال‌ها استفاده کرد. از دیگر مزایای قالب های فلزی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان استفاده چندین باره را دارند. به همین دلیل در پروژه های بزرگ عمرانی که نیاز است از یک قالب، چندین بار استفاده شود مصرف می گردد.
- سطح بتن بعد از بتن ریزی با این قالب بسیار صاف می باشد.
- عایق رطوبت و آب است.
- به راحتی نصب و یا جدا می گردد.
- قابلیت استفاده چندین باره دارد.
- سرعت ساختمان سازی را افزایش داده به همین دلیل به صرفه جویی زمان کمک می کنند.
- قابلیت استفاده با انواع داربست ها را دارد.
- در برابر آتش سوزی مقاوم است.
قالبهای چوبی بتن
این نوع از قالب‌ها در گذشته بیشتر مورد استفاده قرار می‌گرفت. قالبهای چوبی متشکل از یک صفحه چوبی کف و صفحات جانبی کناری که به وسیله گوه، سنجاق، بست‌ها و… متصل میشوند. قالب بندی در این نوع از قالب‌ها به نیروی کار زیادی نیاز داشته بنابراین نسبتا از هزینه بالایی برخوردار است. در حال حاضر از این نوع قالب‌ها به صورت محدود در بتن ریزی‌های سقف یا فنداسیون استفاده میشود. عمر این نوع از قالب‌ها کم است.
قالبهای پلاستیکی بتن
این قالبهای ساخته شده از پلیمر در برابر ضربه، رطوبت بسیار مقاوم هستند. به همین دلیل عمرمصرف این گونه از قالب‌ها زیاد است، بنابراین بارها میتوان از آن استفاده کرد. بتن از سطح قالبهای پلاستیکی نسبت به قالبهای فلزی راحت‌تر جدا میشود. اتصالات قالبهای پلاستیکی بتن میتواند با استفاده از گوه، سنجاق، بولت‌ها و… انجام گردد. نوعی از قالبهای پلاستیکی بتن هستند که اتصالات آن بصورت اهرمی انجام میشود. در این گونه از قالبهای پلیمری اهرم‌های قرمز رنگی روی قالب تعبیه شده تا با چرخاندن آن قالب‌ها به یکدیگر چفت شوند. استفاده از این قالب‌ها به شدت نیروکار را کاهش داده و بسیار مقرون به صرفه است. این قالب‌ها در بازار هم بصورت اجاره و هم بصورت فروشی عرضه میگردد.
قالبهای آجری بتنی
این نوع از قالب‌ها در قالب بندی بتن فنداسیون رایج است. اتصالات قالبهای آجری با استفاده از ملات‌ها و مصالح بنایی انجام میگردد. یکی از تفاوت‌های قالبهای آجری با دیگر قالب‌ها، باقی ماندن آن در سطح فنداسیون است. البته همین موضوع سبب افزایش ظرفیت باربری فنداسون به علت افزایش ابعاد آن میگردد. این قالب‌ها یکبار مصرف هستند.
از مزایای قالب آجری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از ارزان ترین مصالح برای قالبهای بتنی بشمار می رود. این موضوع تاثیر زیادی بر روی انتخاب این متریال دارد.
- همیشه در دسترس است.
- نصب راحت و بدون دردسری دارد.
قالبهای فایبرگلاس بتن
قالبهای فایبرگلاس نسل جدیدی از قالب بتن محسوب میشود. از این نوع قالب جهت ساخت قطعات بتنی با اشکال پیچیده که نمی‌توان آنها را با دیگر قالب‌هایی چون قالب فلزی، چوبی، پلاستیکی و… ساخت، استفاده میشود. ساخت این‌گونه از قالب‌ها بطوری است که ابتدا طرح قالب مورد نظر روی چوب یا بلوک متریال تراشیده شده و سپس سطح مورد نظر با مواد شیمیایی، و لایه‌های پر میشود و سر انجام سطح قالب صیقل داده میشود. بعد از مدتی قالب سفت شده و میتواند به راحتی از سطح چوب یا بلوک متریال جدا شود. این گونه از قالب‌ها عمرمفید کمتری نسبت به قالبهای فلزی و پلاستیکی دارند.
مزایای قالب های فایبرگلاس کدام است؟
از مزایای این قالب می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سبک وزنی فوق العاده ای دارند. به گونه ای که دو کارگر می تواند می تواند آن را حمل کند.
- سرعت اجرای بالایی دارند و سبب صرفه جویی در زمان می شوند.
- نفوذ ناپذیر می باشند.
- تاثیر زیادی بر روی زیباسازی شکل و نمای بتن دارد.
- بهترین گزینه برای اجرای سطوح های منحنی می باشد.
- سطوح بتنی صافی ایجاد می کند.
- با این قالب نیاز نیست در زمان بتن ریزی، درزگیری ایجاد شود و به هیچ وجه شیره بتن نشت نمی کند.
قالب تیرچه بتنی: این قالب‌ها از نوع فلزی و به ناودانی برای ساخت تیرچهها استفاده میشود.
قیمت قالب و قالب بندی بتن
- قیمت قالبهای فلزی بتن به ابعاد،وزن و همچنین تعداد بولت‌ها و تجهیزات اتصالات قالب‌ها مثل تعداد پین، گوه، سنجاق و… بستگی دارد.
- قیمت قالبهای چوبی به ابعاد ،نوع چوب،تعداد تجهیزات اتصالات بستگی دارد.
- قیمت قالبهای فایبرگلاس به ابعاد قالب،شکل طرح شده قالب و جنس آن بستگی دارد.
- قیمت قالبهای پلاستیکی به ابعاد و تجهیزات مورد نیاز جهت اتصال قالب‌ها بستگی دارد.
- هزینه‌های قالب بندی نسبت به متراژ سطح و تعداد کارگران مورد نیاز بستگی دارد.
تجهیزات و ابزار قالب بندی بتن
پین و گوه: برای اتصال قالب‌ها به هم از پین و گوه استفاده میشود.
میان بولت: از میان بولت‌ها برای چفت و محکم کردن دو قالب بهم، و کنترل فشارهای جانبی استفاده میشود. میان بولت‌ها در انواع مختلف پلاستیکی، چدنی و فنری در بازار ارائه میشوند. میان بولت‌ها در قالب بتن جایگذاری شده و سپس یک بولت از داخل آن می‌گذرد. سپس عملیات قالب‌بندی و بتن ریزی انجام میگردد. در نهایت با سخت شدن بتن، قالب‌ها و بولت برداشته میشود. اما میان بولت آب بندی درون بتن باقی میماند.
شمع : از شمع یل پایه اطمینان برای کنترل وزن قالب بتن،خیز و … استفاده میشود.
داربست : از داربست برای دسترسی به ارتفاعات و همچنین قالب‌بندی تیر استفاده میشود.
پشت بند: برای جلوگیری از اعوجاج قالب‌ها و همچنین کنترل فشارهای جانبی بتن به ترتیب میتوان از پشت بندهای افقی و عمودی استفاده نمود. پشت بندهای افقی میتوانند از لوله داربست‌هایی به قطر 5 سانتی متری باشند. همچنین میتوان برای ارتفاعی کمتر از 2 متر از دو شاخه لوله داربست با قطر 5 سانتی متر در کنارهم به عنوان پشت بندهای عمودی نیز استفاده نمود. اگر ارتفاع از 2 متر بالاتر باشد باید از سولجر جهت پشت بندهای عمودی استفاده کرد.
دستکش : کارگران باید برای جلوگیری از آسیب حتما نکات ایمنی چون دستکش را رعایت کنند.
مراحل و نحوه قالب بندی بتن ستون
- اجرای رامکا: برای تعیین فاصله بین قالب‌ها و میلگردهای ستون از رامکا استفاده میشود. رامکا یا پاشنه بتن میتواند از نوع فولادی و یا بتنی باشد. اجرای رامکا پس از بتن ریزی فنداسیون و میلگردگذاری ستون‌ها انجام میشود. رامکا فولادی میتواند با استفاده از میلگردهای فولادی اجرا شود. به طوری که میلگردهای فولادی در اندازه‌های مورد نیاز برش خورده و در نهایت در چهار طرف راستای طولی ستون به صورت عمود برهم قرار می‌گیرند. اتصال این میلگردها میتواند از نوع جوشی و یا از نوع اتصال سیمی باشند. همانطور که در بالا بیان شد رامکاها میتوانند بصورت بتنی نیز باشند. اجرای رامکاهای بتنی به گونه‌ای است که ابتدا باید با استفاده از ریسمان کشی فاصله بین قالب‌ها و میلگردهای ستون را مشخص کرده و سپس تخته‌های چوبی با ارتفاع 10 سانتی متر را در پشت ریسمان‌ها قرار داده شود. در نهایت بتن ریزی در این قالب انجام گردد. بعد از گیرش بتن و جداکردن قالب چوبی، اجرای پاشنه بتن (رامکا) به پایان رسیده است.
- تهیه قالب: قالب‌ها با تنوع زیادی در بازار موجود هستند. بنابراین قالب باید بنا بر نیاز پروژه تعمین گردد.
- تمیز کردن قالب‌ها: قالب‌ها بعد از هربار استفاده باید از هرگونه آلودگی و مانده بتن‌ها پاکسازی شوند.
- روغن کاری: در این مرحله به منظور سهولت در جداسازی قطعات بتنی از قالب‌ها، دیواره داخلی قالب باید با روغن‌های مربوطه آغشته شوند.
- بستن قالب‌ها: همانطور که می‌دانید هر جزء قالب‌ها در ابتدا از هم جدا هستند. بنابراین باید با تجهیزاتی آنها را به هم متصل نمود. تجهیزات اتصال دهنده زیادی برای قالب‌ها وجود دارد. اما رایج ترین آنها سنجاق، گوه، پین هستند. ابتدا باید یک جز قالب را به پایه بتنی یا رامکا گیرداده شود. سپس لبه جز بعدی به صورت مجاور به لبه قالب اولیه توسط میخ متصل گردد. در گام بعدی نیز دو جز قالب بعدی به همین ترتیب به یکدیگر و سپس به قالبهای قرارداده شده متصل شوند. توجه کنید در هر قسمت باید از اتصال و مهرو موم قالب‌ها اطمینان حاصل شود تا از وقع مشکل در هنگام بتن ریزی جلوگیری شود.
- تراز کردن قالب‌ها : در این مرحله قالبهای بتن ریزی باید نسب به افق تراز باشند. بدین منظور باید از وسیله‌ای بنام شاقول برای تراز کردن قالب‌ها استفاده نمود. شاقول از یک صفحه چوبی با ابعاد مشخص و نخی که از مرکز این صفحه به صورت قائم آویزان شده و انتهایی آن به یک مخروط وصل شده است،تشکیل میشود. برای تراز یابی قالب‌ها باید چوبی به صورت عمود به قالب مورد نظر چسبانده شود و سپس صفحه شاقول را در انتهایی این چوب قرار دهید. اگر فاصله مخروط از قالب به اندازه طول چوب اتصال یافته به قالب‌ها باشد بنابراین قالب موردنظر تراز است. اما اگر فاصله بین مخروط تا قالب برابر طول چوب قرار داده شده نباشد، قالب مورد نظر تراز نبوده و باید توسط شمع‌ها به قالب فشار وارد شود تا فاصله بین مخروط شاقول با قالب برابر طول چوب قرار داده شده باشد.
نحوه قالب بندی بتن تیرها
از دو جزء قالب کف (پانل کف پوتر) و قالب کناری (پانل آویز پوتر) تشکیل میشود. در قالب بندی تیرها ابتدا باید عملیات داربست بندی در زیر تیرها انجام شود. سپس آرماتور بندی تیر مورد نظر انجام گردد. در نهایت باید پانل کف پوتر در زیر تیرها تعبیه شده و سپس آویزها با نبشی پانچ به پانل کف پوتر متصل گردد. برای کنج‌ها میتوان از قالب مدولار استفاده نمود. برای کنترل وزن قالب‌ها در هنگام بتن ریزی حتما باید در زیر قالب تیر و در فاصله معین از شمع استفاده شود. برای جلوگیری از اعوجاج قالب‌ها و همچنین کنترل فشارهای جانبی بتن به ترتیب میتوان از پشت بندهای افقی و عمودی استفاده نمود. قبل از بتن ریزی حتما باید سطح داخلی قالب‌ها با روغن چرب شود تادر هنگام قالب برداری بتن به راحتی از قالب‌ها جدا شود.
نحوه قالب بندی سقف‌ها
در قالب بندی سقف‌ها معمولا از نوع قالبهای مدولار استفاده میشود. این نوع از قالب‌ها در اندازه‌های مختلفی تولید شده و کاربر میتواند قالب مورد نظر را بنا به نیازش سفارش دهد. اتصال این نوع از قالب‌ها به هم، میتواند با استفاده از گوه، سنجاق، پین و… باشد. قالب بندی سقف بستگی به نوع سقف دارد. در زیر چند نوع از قالب بندی سقف‌ها را شرح داده‌ایم:
سقف تیرچه بلوک
این نوع از سقف‌ها نیازی به قالب بندی پیچیده‌ای ندارند. در واقع ابتدا تیرچهها در نشیمن و جایگاه خود قرار گرفته و سپس شمع‌ها در زیر تیرچهها و در فواصل معین قرار می‌گیرند. سپس بتن ریزی تیرها و سقف انجام میگردد.
اجرای قالب دال یکپارچه در سقف
در این نوع از سیستم ثقلی، قالب‌بندی باید به صورت سرتاسری انجام شود. همچنین باید از شمع‌ها و داربست‌ها جهت کنترل وزن قالب‌ها استفاده شود. بعد از نصب قالب‌ها،باید آنها با روغن چرب شوند تا بتن در هنگام جداسازی به راحتی از قالب جدا شود.
قالب وافل چیست و چه کاربردی دارد؟
در این‌گونه از سقف‌ها از قالبهای مشبکی شکل خاص استفاده میشود. ابتدا باید با استفاده از جک و داربست شاسی کشی جهت قرارگیری قالب‌ها انجام گردد. سپس قالبهای مشبکی وافل طبق نقشه طرح روی شاسی‌های تعبیه شده قرار داده شود. بعد از قرارگیری قالبهای وافل باید آرماتور گزاری روی این قالب‌ها انجام گردد. در نهایت بتن ریزی انجام شده و بعد از سخت شدن بتن، قالب‌ها باید با استفاده از ابزاری چون چکش از بتن سخت شده جدا شود.
از دیگر ویژگی های این قالب عبارتند از:
- هیچگونه آسیبی به سایر تجهیزات ساختمانی وارد نمی کنند.
- مکعبی شکل و توخالی هستند.
- در برابر زلزله ایمنی بالایی از خود نشان می دهد.
- عایق صوت و گرما است و در برابر آتش سوزی مقاوم است.
- با این قالب، استفاده از انواع بلوک و تیرچه حذف شده و لذا هزینه های آرماتوربندی و قالب بندی را به شدت کاهش می دهد.
اجرای سقف با قالب وافل
قالب یوبوت چیست و ویژگی هایی دارد؟
در مواقعی که قرار است درون دال بتنی حفره ای ایجاد شود می توان از این قالب استفاده کرد. مزیت استفاده از این قالب این است که دیگر نیاز نیست از بتن های با وزن مخصوص بالا استفاده کرد و در نتیجه دال سبک تر می شود. در حال حاضر قالب های یوبوت به 4 نوع تک، دوبل، یوبوت بادی و پلی استایرن تقسیم می شوند.
نحوه قالب بندی فنداسیون
قالبهای مورد استفاده در قالب‌بندی فنداسیون میتوانند از نوع قالبهای مدولار، قالب چوبی، قالبهای سنتی مثل آجری، بلوکی باشند. اولین مرحله برای قالب‌بندی فنداسیون اطمینان از تراز بودن و مناسب بودن سطح زیر پی است. بعد از عملیات تراکم سازی خاک و ریختن بتن مگر باید عملیات آرماتورگذاری فنداسیون انجام شود. در این مرحله باید جایگاه قالب‌ها با میخ‌های فولادی و ریسمان در سطح فنداسیون مشخص گردد. سپس بنا بر نوع قالب،عملیات نصب انجام گردد. توجه شود که درزبندی به درستی انجام شود تا از خارج شدن شیره بتن جلوگیری شود.در نهایت باید سطح قالب‌ها با روغن چرب شود تا بتن در هنگام قالب برداری به راحتی جدا شود. بعد از بتن ریزی و سخت شدن بتن و اطمینان از مقاومت بتن سخت شده میتوان قالب‌ها را بدون ضربه از بتن جدا کرد.
قالب مدولار برای مخزن بتنی
زمان جدا سازی قالب بتن
- قالب برداری باید زمانی انجام شود که اعضای بتنی بتوانند تنش‌های موثر را تحمل کنند. همچنین نباید تغییر شکل‌های آن از تغییرشکل‌های پیش بینی شده بیبشتر باشد.
- پایه اطمینان (شمع‌ها) و قالب‌ها نباید تا زمانی که اعضای بتنی مقاومت کافی بدست نیاورده‌اند جدا شوند.
- عملیات قالب برداری باید بدون ضربه و به آرامی انجام شود تا قطعات بتنی آسیب نبینند.
- زمان قالب برداری میتواند طبق جدول زیر انجام شود :
| نوع قالب بندی | (دمای مجاور سطح بتن (درجه سلسیوس | ||||
| 24 و بیشتر | 16 | 8 | 0 | ||
| قالبهای قائم،ساعت | 9 | 12 | 18 | 30 | |
| دال‌ها | قالب زیرین،شبانه روز | 3 | 4 | 6 | 10 |
| پایه‌های اطمینان،شبانه روز | 7 | 10 | 15 | 25 | |
| تیرها | قالب زیرین،شبانه روز | 7 | 10 | 15 | 25 |
| پایه‌های اطمینان،شبانه روز | 10 | 14 | 21 | 36 |
توجه: زمان‌های ارائه شده در جدول میتوانند افزایش یا کاهش یابند. این زمان‌ها برای سیمان‌های پرتلند نوع 1 و 2 و یا سایر سیمان‌هایی که روند کسب مقاومت مشابه دارند،معتبر است. بنابراین در صورت استفاده از یا ، زمان قالب برداری به ترتیب میتواند کاهش و افزایش یابد.
عوامل موثر بر انتخاب قالب بتن چه هستند؟
با توجه به اینکه در حال حاضر، انواع قالب های بتنی با جنس ها و ویژگی های مختلف وجود دارد برای انتخاب مناسب ترین قالب بندی باید به فاکتورهایی توجه کرد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- محل و نحوه استفاده از قالب
- حجم بتن ریزی
- زیبایی ظاهری نهایی سازه
- فشارهایی که بر قالب وارد می شود
- وزن قالب
- هزینه قالب بندی
- تجربه و میزان آشنایی کارکنان با انواع قالب
- هزینه قالب اینکه اجاره ای یا خریده شده باشد
- نوع تراکم
- میزان مقاومت قالب در برابر ضربه و رطوبت
- مقدار بتن های باقی مانده
سخن پایانیدسترسی سریع به محتوای این مطلب
زمان مطالعه: 6 دقیقه
یکی از متریال‌هایی که امروزه برای بالا بردن مقاومت و استحکام بنا مورد استفاده قرار میگیرد، است. این ماده از سیمان و آب تشکیل شده و به دلیل چسبندگی بالایی که دارد می تواند در افزایش مقاومت یک سازه تاثیرات خوبی از خود نشان دهد. یکی از موضوعات مهمی که در مورد استفاده از بتن مطرح میشود، قالب بندی بتن است. اگر در مورد انتخاب قالب تن و اجرای دقیق و اصولی آن اطلاعی ندارید؟ اگر با انواع قالبهای مورد استفاده در این مرحله آشنایی ندارید، ادامه این متن را مطالعه کنید؛ در این متن تمام نکات مهم و کلیدی قالب‌بندی ذکر خواهد شد. پس تا انتهای این نوشتار ما را همراهی کنید.
قالب‌بندی بتن چیست؟
قالب‌بندی، یکی از مراحل اجرای اسکت‌هایی است که به صورت بتنی برپا میشوند. قالب‌ها در واقع سازه‌هایی هستند که قبل از ریختن بتن، ساخته میشوند و محیطی برای شکل‌گیری و سفت شدن بتن فراهم میکنند. بتنی که داخل یک سازه به کار برده میشود توسط این قالب‌ها شکل نهایی خود را به دست می‌آورد و به همین دلیل نیاز است که از قالب‌هایی که کیفیت بالایی دارند برای این مورد استفاده گردد.
استفاده از قالبهای با کیفیت میتوانند کیفیت بتن را نیز حفظ کرده و آن دچار تاثیرات منفی نکند. تجهیزاتی که در قالب‌بندی مورد استفاده قرار میگیرد از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت قالب‌بندی به شمار می‌روند.
موضوعی که خوب است در مورد قالب‌بندی بدانید آن است که اصولا قالب‌ها در دو نوع دائم و یا موقتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. زمانی که قالب موقت به کار برده میشود بعد از اتمام بتن ریزی و سفت شدن بتن، میتوان قالب را از اطراف بتن برداشت. در قالب‌هایی که به آنها قالب دائم گفته میشود، قالب بعد از بتن‌ریزی و سفت شدن در جای خود باقی مانده و از اطراف بتن خارج نخواهد شد.
چرا قالب‌بندی بتن صورت میگیرد؟
یکی از مهمترین اهدافی که میتوان برای قالب‌بندی اشاره کرد، شکل‌دهی و فرم‌دهی به بتن است. در واقع هدف از این امر، شکل دادن به بتن در یک حجم و ابعاد مشخص است و این مورد نیز زیر نظر طرح سازه صورت میگیرد. یکی دیگر از اهدافی که میتوان برای قالب‌بندی عنوان کرد تحمل کردن تنش‌هایی است که به بتن وارد میشود. از دیگر اهدافی که این مورد به دنبال دارد میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- برای جلوگیری از کاهش رطوبت بتن به قالب‌بندی نیاز است.
- برای آنکه یک عایق‌بندی مناسب در محل صورت گیرد نیاز است تا قالب‌بندی انجام شود.
- برای جلوگیری از تغییر محل و جابه‌جا شدن میلگردها و بقیه قطعات و اجزایی که در بتن به کار برده میشوند انجام قالب‌بندی لازم به نظر می‌رسد.
- معمولا برای آنکه بتن تحت تنش‌های مکانیکی قرار نگیرد لازم است قالب‌بندی انجام شود.
- برای جلوگیری از نشت شیره بتن نیز قالب‌بندی میتواند بسیار مفید و کارا ظاهر شود.
انواع سیستم‌های قالب‌بندی به چه شکل است؟
از جمله عوامل مهمی که بر روی انتخاب نوع سیستم قالب‌بندی تاثیرگذار است میتوان به مواردی مانند مصالح مورد استفاده، منطقه‌ای که قرار است قالب‌بندی اجرا شود و مقدار بودجه‌ای که برای این مورد در نظر گرفته شده است اشاره کرد.
قالب‌ها از نظر ماده‌ای که برای تولید آنها به کار برده شده است به قالبهای فولادی، آلومینیومی، مصالح بنایی و مواد پلیمری تقسیم‌بندی شده‌اند. هر کدام از این قالب‌ها با توجه به خصوصیاتی که دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ادامه به صورت مختصر نکاتی را در مورد انواع قالبهای مورد استفاده ارائه خواهیم کرد.
قالبهای پلیمری
یکی از انواع قالب‌هایی که در قالب‌بندی به کار برده میشود، قالبهای پلیمری هستند. از پلاستیک‌های سخت و یا پلاستیک‌های الیافی برای ساخت قالبهای پلیمری بتن استفاده میکنند.
قالب چوبی
یکی از انواع قالب‌هایی که برای قالب‌بندی بتن مورد استفاده قرار میگیرد، قالب چوبی است. اجرای قالب‌بندی با این نوع قالب به زمان زیادی نیاز دارد و به همین دلیل در پروژه‌هایی که وسعت زیادی ندارند به کار برده میشود. این نوع قالب در مقایسه با قالبهای فلزی عمر بالایی نداشته اما در عوض انعطاف‌پذیری بالایی را میتوان برای آنها تصور کرد. در جاهایی که این خصوصیت مورد نیاز است، قالب چوبی میتواند کارا و مفید ظاهر گردد.
برای ساخت این نوع قالب معمولا از چوب درختان سوزنی شکل مانند کاج و یا چوب روسی استفاده میکنند. قالب‌هایی موسوم به قالبهای پلی وود نیز از چند لایه پلاستیک و چوب تشکیل شده‌اند و از آنجایی که یک لایه پلاستیک بر روی چوب کشیده میشود میتوان مقاومت بالایی را از آن در برابر رطوبت انتظار داشت.
قالبهای با مصالح بنایی
یکی از انواع قالب‌هایی که برای قالب‌بندی مورد استفاده قرار میگیرد قالب‌هایی هستند که با مصالح بنایی ساخته شده‌اند. این نوع قالب یکی از انواع قالب‌هایی است که به صورت دائم برای بتن‌ریزی به کار برده میشود. معمولا این نوع قالب بعد از ریختن بتن از جای خود جدا نخواهد شد.
موضوعی که باید در مورد این نوع قالب متذکر شد آن است که جذب آب بتن توسط این قالب‌ها باعث کاهش کیفیت بتن میشود. اگر در ساخت قالب‌هایی که از آجر ساخته شده‌اند تمام سطح قالب با نایلون و یا پلاستیک پوشانده شود آب موجود در بتن توسط آجر جذب نشده و کیفیت بتن تحت تاثیر قرار نخواهد گرفت.
قالبهای فلزی یا فولادی
یکی دیگر از انواع قالب‌هایی که برای قالب‌بندی بتن مورد استفاده قرار میگیرد، قالبهای فلزی و یا فولادی هستند. در برخی پروژه‌های بزرگ عمرانی برای آنکه بتوان از یک قالب چندین مرتبه استفاده کرد، به کارگیری قالبهای مدولار میتواند صرفه‌جویی اقتصادی قابل ملاحظه‌‌ای داشته باشند.
از دیگر مزیت‌های این نوع قالب میتوان به بالا بودن عمر، بالا بودن سرعت اجرا، ایجاد سطح صاف و مقاومت در برابر آتش‌سوری اشاره داشت. ورق‌های فولادی برای تولید قالبهای فلزی به کار برده شده و هر چه کیفیت ورق مورد استفاده بالاتر باشد، کیفیت قالب نیز بالاتر خواهد بود.
در مورد قالب‌بندی باید به چه نکاتی توجه داشت؟
- قبل از آنکه قالب‌ها نصب شوند باید موادی که به آنها مواد رهاساز گفته میشود را بر روی آنها مالید. از جمله این مواد رهاساز میتوان به روغن سوخته تولید شده در تعویض روغنی‌ها و یا گازوئیل اشاره داشت. البته معمولا توصیه میشود از این مواد استفاده نگردد. این مواد باید به گونه‌ای بر روی قالب مالیده شوند که به هیچ عنوان آرماتورها آلوده نشده و یک لایه یکنواخت و نازک بر روی سطح قالب ایجاد گردد.
- بعد از آنکه قالب‌ها تحت عملیات روغن‌کاری قرار گرفتند باید در جای خود قرار داده شده و با پین و گوه به هم متصل شوند. قطعاتی که بر روی قالب قرار داده میشوند باید به گونه‌ای باشند که شیره بتن را به هدر ندهند.
- یکی دیگر از نکات مهم در بتن‌ریزی، شاقول بودن قالب‌ها قبل از ریختن بتن و بعد از ریختن آن است. معمولا برای کنترل این موضوع از پشت‌بندها استفاده میکنند. پشت‌بندها کمک خوبی برای جلوگیری از کج‌شدن قالب‌ها به شمار می‌روند.
- قالب‌هایی که برای اجرای ستون به کار برده میشوند به صورت مربع و یا مستطیل و در عرض‌های 10 تا 50 سانتی‌متر و طول‌های 1، 1.5 و2 متر موجود میباشند.
- قالب‌هایی که در کنج به کار برده میشوند نیز در ابعاد و اندازه‌هایی مانند 5*5، 5*10 و 10*10 سانتی‌متر موجود بوده و مورد استفاده قرار میکنند.
- موضوع مهمی که باید به هنگام قالب‌برداری مورد توجه قرار گیرد آن است که بتن باید بتواند تنش‌های موثر را به خوبی تحمل کند تا در زمانی که قالب برداشته میشود، تغییر شکلی که در بتن اتفاق می‌افتد از تغییر شکلی که قبلا پیش‌بینی شده است، بیشتر نباشد.
- زمانی که قالب‌ها برداشته میشوند نباید نیرو و ضربه‌ای که برای برداشتن قالب‌ها وارد می‌آید قطعات و اعضای بتن را تحت تاثیر بارهای ناگهانی قرار دهد. در موقع برداشتن قالب، بتن نباید صدمه ببیند و این موضوع مهمی است که باید در این رابطه به آن توجه گردد.
- زمانی که قرار است پایه‌های اطمینان برداشته باشد هیچ اعمال ضربه و یا فشاری نباید صورت گیرد و این برداشتن فشار باید آرام آرام و کاملا به تدریج صورت پذیرد.
- برداشتن بار از روی پایه‌های اطمینان نیز باید به نحوی انجام شود که بتوان در هر لحظه، از انجام باربرداری از روی پایه‌ها ممانعت به عمل آورد.
از اسکلت بتنی به صورت معمول برای مقاوم‌سازی ساختمان و بتن استفاده میشود. پله، ستون، فونداسیون یا پی ساختمان و … معمولا از اسکلت بتنی ساخته میشود؛ چرا که استفاده از آن استحکام سازه را در برابر لزرش و یا اتفاقات دیگر بالا میبرد. اگر در این مورد چیزی نمی‌دانید، روی لینک زیر کلیک کنید:
«»
موضوعی که در این متن در مورد آن با شما صحبت کردیم، قالب‌بندی و برخی نکات مهم در این موضوع بود. قالب‌هایی که برای قالب‌بندی به کار برده میشوند انواع و اقسام متفاوت دارند که از میان آنها میتوان به قالبهای چوبی، پلیمری، فلزی اشاره کرد. قالبهای چوبی انعطاف‌پذیری بالایی دارند اما اگر دوام و عمر آنها با قالبهای فلزی مورد مقایسه قرار گیرد مشخص میشود که قالب چوبی از نظر عمر از قالب فلزی ضعیف‌تر عمل می‌کند.
در پروژه‌های عمرانی وسیع برای آنکه هزینه‌های ناشی از خرید قالب کاهش پیدا کند از قالبهای فلزی استفاده میکنند؛ زیرا میتوان از آنها چندین مرتبه استفاده کرد. در ادامه نیز نکاتی مهم در حوزه قالب‌بندی ارائه شد. موضوعی که در مورد با برداشتن قالب بعد از سفت شدن آن باید مورد توجه قرار داده شوامروزه یکی از فعالیت های مهم در ساخت ساختمان های بتنی، بتن ریزی است و نکته اساسی در بتن ریزی، قالب بندی بتن میباشد که این قالب بندی باعث شکل دهی بتن و سفت شدن آن میشود. انواع قالب بندی بتن بر اساس مصالح مورد استفاده در ساخت آن طبقه بندی میشود که از آنها میتوان به قالب پلای وود و قالب فلزی اشاره نمود. در این مقاله به مطالبی همچون قالب بندی چیست، چه انواعی دارد و ویژگی یک قالب خوب چیست، خواهیم پرداخت.
قالب بندی چیست؟
به سازه ای گفته میشود که بتن یا سایر مواد مشابه در آن ریخته میشود تا پس از گذشت مدتی، سفت گردد. این قالب ها معمولا یا موقت هستند یا دائمی. قالب موقت آن یک قالب قابل استفاده مجدد است که پس از شکل گرفتن بتن و سفت شدن آن، از اطراف بتن برداشته میشود اما قالب دائمی برای همیشه در جای خود باقی میماند و برداشته نمیشود.
ویژگی یک قالب بندی خوب چیست؟
- باید بسیار مستحکم باشد تا در مقابل فشارهای وارده بر آن مقاومت کند.
- اتصالات در قالب باید در برابر نشت دوغاب سیمان محکم باشد.
- قالب باید به گونه ای ساخته شود که بتوان قطعات آن را بدون آسیب زدن به بتن جدا کرد.
- مواد قالب باید ارزان و در دسترس باشد تا برای دفعات بعد نیز بتوان از آن استفاده کرد.
- قالب باید دقیقاً بر روی محل مورد نظر تنظیم شود.
- باید تا حد امکان از وزن بسیار کمی برخوردار باشد.
- مواد قالب نباید در هنگام قرار گرفتن در معرض بتن، تاب بخورد یا آسیب ببیند.
- قالب باید بر روی یک پایه محکم قرار گیرد.
ساخت قالب
ساخت قالب بتن باید توسط متخصصانی مانند بتن ریز، نجار و نجار قالب انجام گردد. قبل از هرگونه ریختن بتن، قالب بتن طراحی و نصب میشود و برای صفحات، پی ها، کف، ستون ها، دیوارها، تیرها و سایر عناصر بتنی استفاده میگردد. قالب باید به منظور ساخنه شدن بتن با كیفیت بالا، تراز بوده و از مقاومت کافی برای تحمل وزن بتن داخل آن برخوردار باشد. به همین دلیل است که برای ساخت قالب باید از متخصصان این حوزه استفاده نمایید تا متحمل پرداخت هزینه های اضافی نگردید.
قالب های بتن را به چند طریق همانند انواع قالب بر اساس جنس ماده و انواع قالب بر اساس اجزای ساختمانی دسته بندی میکنند که در ادامه به این موارد میپردازیم.
انواع قالب بندی بر اساس جنس ماده
قالب چوبی اولین نوع مورد استفاده در صنعت ساختمان است. این قالب در محل مونتاژ میشود و جزو انعطاف پذیرترین انواع قالب محسوب میشود که دارای مزایای زیر است:
- تولید و برداشتن آن بسیار آسان است.
- سبک به شمار میرود مخصوصا زمانی که با قالب فلزی مقایسه میشود.
- برای پروژه های کوچک اقتصادی و مقرون به صرفه به حساب می آید.
قبل از استفاده از این نوع قالب، شرایط آن باید با دقت بررسی شود تا چوب عاری از هرگونه ترک و خوردگی باشد. این نوع قالب البته معایب نیز دارد که به شرح زیر است:
- مدت زمان عمر آن کوتاه است و به سرعت غیر قابل استفاده میشود.
- برای پروژه های بزرگ اصلا مناسب نیست زیرا به شدت وقت گیر است.
به طور کلی، استفاده از قالب های چوبی در مواقعی که هزینه کار کم است و یا در مواردی که مقاطع پیچیده بتنی به قالب انعطاف پذیر نیاز دارد، توصیه میشود.
یکی از قالب های بتن، قالب آجری است که به دلیل هزینه پایین و دردسترس بودن آن مورد استفاده قرار میگیرد. مزایای این نوع قالب در زیر آورده شده است:
- از لحاظ قیمت، بسیار مناسب و ارزان است که این موضوع در استفاده از آن تاثیر بسزایی دارد.
- از دسترسی بسیار آسانی برخوردار است.
- نصب آن نیز بسیار راحت و بی دردسر است.
این نوع قالب معایب بزرگی نیز دارد که باعث کم طرفدار بودن آن شده است. این معایب به شرح زیر است:
- به دلیل نفوذ آب در آن، بسیار آسیب پذیر است.
- استحکام بالایی ندارد و این یک ضعف بزرگ محسوب میشود.
- معمولا بتن ریزی با قالب آجری، باعث برهم خوردن تراز بتن میشود.
در حال حاضر، قالب پلای وود محبوب ترین و پرکاربردترین نوع قالب بتن به شمار میرود و به خاطر ویژگی های فوق العاده آن، اکثریت مشتریان از این نوع قالب برای پروژه های ساختمانی خود استقاده میکنند. برای اطلاعات بیشتر در مورد پلای وود میتوانید به صفحه مراجعه نمایید. این قالب دارای مزایای زیر است:
- استحکام بسیار بالایی دارد و از دوام مطلوبی نیز برخوردار است.
- بتن ساخته شده از این قالب، دارای سطح صاف و صیقلی میباشد.
- این نوع قالب، انعطاف پذیرترین قالب محسوب میشود.
- ضد آب و رطوبت است.
- بسیار سبک است و وزن پایینی دارد.
- نصب کردن و برداشتن آن به راحتی انجام میشود.
- از آن تا 25 مرتبه میتوان استفاده نمود.
مسلما هر یک از انواع قالب در کنار مزایای خود، دارای معایبی نیز میباشد که این معایب به شرح زیر است:
- استحکام بسیار بالایی دارد ولی استحکام آن اندکی کمتر از قالب فولادی است ولی از قالب آلومینیومی مستحکمتر میباشد.
برای و همچنین اطلاع از آخرین قیمت انواع پلای وود میتوانید با کارشناسان مدحت وود تماس بگیرید.
قالب فلزی دارای 2 نوع فولادی و آلومینیومی است. قالب های فلزی دارای مزیت های زیر میباشد:
- از استحکام بالایی برخوردار است و دارای عمر بالایی میباشد.
- پس از اتمام عملیات بتن ریزی، سطح بتن پایانی بسیار صاف و مناسب است.
- ضد آب و رطوبت میباشد.
- نصب و جداکردن این قالب نیز آسان است.
- از این قالب نیز همانند قالب پلای وود میتوان به دفعات استفاده کرد.
قالب های فلزی با داشتن مزایای مناسب، از معایب زیر برخوردار است:
- قالب فلزی بسیار گران و هزینه استفاده از آن سرسام آور است.
- نسبت به انواع دیگر قالب بتن، بسیار سنگینتر میباشد.
تفاوت قالب های فلزی فولادی و آلومینیومی این است که قالب فولادی از قالب آلومینیومی مستحکم است ولی از نظر وزنی، قالب آلومینیومی سبکتر میباشد.
این نوع قالب از پنل های به هم پیوسته یا سیستم های مدولار تشکیل شده از پلاستیک سبک و مقاوم ساخته شده است. قالب های پلاستیکی در پروژه های کوچک متشکل از کارهای تکراری مانند شهرک های مسکونی با هزینه کم عملکرد مناسبی دارند.
قالب پلاستیکی سبک است و می تواند با آب تمیز شود و برای مقاطع بزرگ و استفاده های متعدد مناسب است. ایراد بزرگ آن داشتن انعطاف پذیری کمتر از قالب چوبی و قالب پلای وود است زیرا بسیاری از اجزای تشکیل شده آن، پیش ساخته هستند.
برای مطالعه بیشتر در این مورد میتوانید به سایت مراجعه نمایید.
انواع قالب بندی بر اساس اجزای ساختمانی
قالب های بتن را میتوان علاوه بر جنس ماده به کار رفته در آن، بر اساس اجزای ساختمان نیز دسته بندی نمود:
- قالب بندی دیوار
- قالب بندی تیر
- قالب بندی ستون
- قالب بندی فوندانسیون
- قالب سقف
ترتیب و روش برداشتن قالب
- ابتدا قالب های عمودی برای سکوها، دیوارها و تیر های بزرگ برداشته میشوند زیرا هیچ باری را تحمل نمیکنند.
- پس از آن دال ها و قالب های زیرین برداشته میشوند.
- در آخر نیز تیر ها و پایه های اطمینان، پس از گذشت زمان مجاز برداشته میشوند.
انتخاب قالب مناسب
با توجه به نکات مطرح شده در این مقاله، میتوان به این نتیجه رسید که انتخاب قالب مناسب، بسیار وابسته به نوع پروژه ساختمانی است. به طور مثال برای برخی افراد قیمت نکته بسیار کلیدی میباشد که در این صورت میتوانند از قالب آجری بهره ببرند. البته در حال حاضر با توجه به بررسی تمامی جوانب، قالب پلای وود بسیار بیشتر از بقیه انواع قالب مورد استفاده قرار گرفته است و میتواند نیاز مشتریان را به طور کامل برطرف نماید.
در همین راستا، گروه بازرگانی مدحت وود اقدام به تولید قالب بتن با استفاده از پلای وود نموده است و محصولات خود را با بالاترین کیفیت در اختیار شما مشتریان گرامی قرار میگیرد. پلای وود های مورد استفاده در این نوع قالب، از کشور های روسیه، ترکیه، چین و مالزی وارد شده اند که از بهترین پلای وود های موجود در دنیا میباشند. سیستم های قالب بندی شرکت مدحت وود در چند نوع قالب پلای وود با فریم فلزی، قالب پلای وود با پشت بند تیر چوبی H20 و قالب میز پرنده عرضه میشود که برای دریافت اطلاعات در مورد این محصولات میتوانید به صفحه مراجعه نمایید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی، میتوانید با کارشناسان ما .
د این است که در حین قالب‌برداری، بتن نباید تحت شرایط تنش قرار گرفته و تغییر شکل‌هایی ناخواسته در آن ایجاد شود.
در نهایت باید متذکر شویم قالب بندی بتن یکی از مهمترین مصالح ساختمانی است که از آن در ساخت انواع سازه های بتنی ساختمان نظیر سقف، تیر، ستون، فونداسیون و … استفاده می شود. به همین دلیل انتخاب جنس آن ها بسیار مهم است. در حال حاضر انواع و اقسام قالب بتنی وجود دارد که هر کدام از آن ها مزایا و ویژگی های خاص خود را دارند.