هرس درخت انگور در زمستان

هرس درخت انگور را شاید بتوان مهم‌ترین عملیات سال مدیران تاکستان دانست. هرس درختان انگور زمانی انجام می‌شود که این درخت‌ها هنوز در خواب هستند. به عقیده برخی اواسط فوریه (حوالی بهمن‌ماه) بهترین زمان برای هرس درخت انگور است، در حالی که برخی دیگر قبل از شروع زمستان را بهترین زمان هرس انگور می‌دانند. نکته مهم این است که هرس باید متناسب با شرایط اقلیمی هر منطقه انجام شود. در این مقاله همه آنچه باید در مورد هرس درختان انگور و قیمت نهال گردو بدانید را بیان کرده‌ایم.

چرا هرس درخت انگور اینقدر مهم است؟

حتماً از باغبانان یا مسئولان تاکستان (و در کل تمام افرادی که دستی در گل و گیاه دارند!) شنیده‌اید که هرس درختان بخش مهمی از فرایند رشد آنان است. اما دلیل این اهمیت چیست؟

• هرس درخت انگور وضعیت محصول را برای سال جاری و آینده تعیین می‌کند. برش‌های دقیقی که روی شاخه‌ها (7 تا 12 سانتی‌متر جوانه‌های زنده دارای چوب یک ساله) انجام می‌شود، تولیدهای متوالی انگور را مشخص می‌کند.
• هرس درختان آن‌ها را سالم نگه داشته و از شر چوب‌های مرده، بیمار یا آسیب‌دیده خلاص می‌کند.
• هرس شرایط را برای تولید ثابت انگور طی چندین دهه فراهم می‌آورد.
• هرس فضای باز بین شاخه‌ها را حفظ می‌کند، در نتیجه نور خورشید بهتر به انگور می‌رسد و شرایط بهتری برای رشد آن ایجاد می‌شود.

آیا هرس درخت انگور در انواع مختلف یکسان است؟

به گفته نهالستان پالیز نهال، هرس درخت انگور در برخی از انواع آن (مانند تامسون) با دشواری بیشتری همراه است. در این نوع درختان باید در انتخاب چوب دقت زیادی کرد. هر شاخه براساس قدرت درخت باید بین 60 تا 90 سانتی‌متر هرس شود. هدف این است که در هر شاخه 6 تا 10 جوانه خوب برای تولید میوه و چوب باقی بماند.

بیش از تعداد شاخه‌ها، کیفیت شاخه‌ها مهم است. شاخه‌های با قطر متوسط، گرد، قهوه‌ای خوش رنگ و با جوانه‌هایی در حدود 7.5 تا 9 سانتی‌متر بهینه هستند. جوانه‌ها باید به‌خوبی در معرض نور خورشید قرار گیرند. اگر شاخه‌ها در سایه رشد کنند، میوه کیفیت خوبی نخواهد داشت.

مهم نیست از چه روشی برای هرس درخت انگور استفاده می‌کنید. پرورش‌دهندگان معتقد هستند هرس درختان انگور به تخصص ویژه نیاز دارد. پیش هرس را می‌توان با دستگاهی متصل به تراکتور یا برخی ربات‌های خاص انجام داد. با این وجود هیچ ماشینی نمی‌تواند جایگزین لمس انسان یا توانایی تصمیم‌گیری مدیر تاکستان شود.

از متخصصین “آچاره” رایگان قیمت بگیرید و بهترین را انتخاب کنید.

بهترین زمان هرس درخت انگور

زمان اصلی هرس اوایل زمستان است. هرس دیرتر از این زمان ممکن است باعث ریختن شیره انگور و ضعیف شدن گیاه شود. هرس انگور در هر سال در 2 زمان انجام می‌شود:

• هرس زمستانه (سیاه یا خشک)
• هرس تابستانه (سبز)

هرس زمستانه

این هرس بازده سالیانه درخت انگور را تنظیم می‌کند. مراحل آن در ادامه لیست شده‌اند:

1. پاکسازی درخت انگور یا هرس ابتدایی: از آن به‌عنوان هرس اولیه نیز یاد می‌شود. زمانی که درخت به خواب رفته، بهترین موقع برای حذف شاخه‌های مزاحم، بیمار و آفت‌زده است. هدف از این هرس، آماده کردن درخت انگور برای هرس اصلی در زمستان است.
2. هرس اصلی: در انتهای زمستان و زمانی که درختان از خطر سرمازدگی به دور باشند، انجام می‌شود. بسته به شرایط آب و هوایی مناطق مختلف این هرس در ماه‌های متفاوتی انجام می‌گیرد. در مناطق سردسیر بهتر است تا انتهای زمستان (و حتی اوایل فروردین) صبر کرد.

هرس تابستانه

هرس تابستانه یا سبز به شیوه‌های متفاوتی انجام می‌شود. سرزنی شاخه‌های سبز در زمان رشد گیاه انجام می‌گیرد. تعداد دفعات انجام آن به میزان رشد شاخه‌ها بستگی دارد. گاهی شاخه‌های ناخواسته از روی شاخه اصلی یا تنه رشد می‌کنند که باید حذف شوند.

مطلب پیشنهادی:

جوانه‌های متورم در قسمت پایینی بوته نیز باید حذف شوند. چنین جوانه‌هایی ممکن است رشد کنند و شاخه‌های اضافی روی درخت به وجود بیاورند. گاهی نوک شاخه نیز باید قطع شود تا جوانه انتهایی آن از بین برود.

هرس سبز به‌عنوان مکملی برای هرس خشک (زمستانه) در نظر گرفته می‌شود. این هرس به توزیع بهتر مواد مغذی در گیاه کمک خواهد کرد. معمولاً زمانی آن را انجام می‌دهند که رشد جوانه‌ها روی بوته آغاز شده باشد.

نحوه هرس درخت انگور

نحوه هرس درخت انگور موضوع مهمی است که به‌طور مستقیم بر کیفیت محصول نهایی اثر می‌گذارد. در حقیقت بسیاری از صاحب‌نظران تفاوت بین محصول خوب و بد را در نحوه هرس درخت می‌دانند. هنگام هرس درختان انگور باید تا جایی که ممکن است شاخه‌های قدیمی را حذف کنید. این کار باعث رشد چوب جدید می‌شود (جایی که میوه در آنجا رشد می‌کند). همان‌طور که در قسمت قبل توضیح دادیم، برای رشد بهتر میوه باید هرس را در دو فصل زمستان و تابستان انجام داد.

هرس درخت انگور با استفاده از روش نایفن

روش نایفن یکی از روش‌های خوب هرس کردن درختان انگور است. در این روش از 2 سیم افقی (و نه یک سیم) برای حمایت از درخت انگور استفاده می‌شود. قسمت پایینی معمولاً حدود 1 متر و دیگری 1.5 متر از زمین فاصله دارد. درخت انگور در طی رشد بین سیم‌ها قرار می‌گیرد و تمام شاخه‌های بین سیم‌ها برداشته می‌شوند. شاخه‌های انگور در امتداد یک یا دو جوانه پایین‌تر بریده می‌شوند. انگورهای بالغ حدود 4 تا 6 شاخه و 5 تا 10 جوانه در هر کدام خواهند داشت.

چرا درخت انگور میوه نمی‌ دهد؟

علل مختلفی ممکن است موجب میوه ندادن درخت انگور شوند؛ از جمله:

• جوان بودن درخت (عمر کمتر از 3 سال)
• کوددهی زیاد
• دریافت کم نور خورشید به دلیل هرس نامناسب
• آفات و بیماری
• نیاز به گرده‌افشانی

در ادامه هر یک را به اختصار توضیح داده‌ایم.

مطلب پیشنهادی:

جوان بودن درخت انگور

حداقل زمانی که درخت انگور برای دادن محصول باید طی کند، 3 سال است. اگر درخت شما زیر این سن را دارد، کاملا طبیعی است که میوه ندهد!

کوددهی زیاد

اگر به درخت انگور خود بیش از حد نیازش کود نیتروژن داده‌اید، ممکن است منجر به رشد شاخه و برگ سرسبز در درخت بدون میوه شود. این اتفاق در صورت وجود نیتروژن بیش از حد در خاک به وقوع می‌پیوندد. اگر فکر می‌کنید درخت انگور شما به این علت میوه نداده است، سال بعد کار متفاوتی را انجام دهید.

انگورهای خود را در آینده با محصولی با فسفر بالا و نسبت کود متوسط (به‌عنوان مثال 10/20/10) کود دهید. در صورت امکان آزمایش خاک انجام دهید تا مشخص شود به چه چیزی نیاز دارید. ممکن است تغذیه‌ای سبک از چای کمپوست و مالچ در ماه‌های زمستان، تنها چیزی باشد که انگور شما بدان نیاز دارد.

دریافت کم نور خورشید به دلیل هرس نامناسب

انگورها برای میوه دادن به شکل صحیح، به برخورد مستقیم نور آفتاب نیاز دارند. میوه انگوری که در سایه رشد می‌کند، (اگر درخت میوه بدهد!) کیفیت مطلوبی نخواهد داشت. شاخه‌های بیش از حد رشدکرده و هرس‌نشده جلوی رسیدن نور خورشید به گیاه را می‌گیرند. در نتیجه نحوه هرس درخت انگور بسیار مهم است و در رسیدن نور و هوای مناسب به شاخه‌ها اهمیت دارد.

از متخصصین “آچاره” رایگان قیمت بگیرید و بهترین را انتخاب کنید.

شاخه‌های قدیمی که بیش از 2 سال عمر دارند را قطع کنید. معمولاً رشد جدید شاخه‌ها روی چوب‌های یک ساله ایجاد می‌شود. در نتیجه چنین شاخه‌هایی از آفتاب کامل بیشترین بهره را می‌برند. شاخه‌های قدیمی‌تر اغلب میوه نخواهند داد.

وجود آفات و بیماری در درخت انگور

حشرات و سوسک‌ها همراه با دیگر آفات گیاهی ممکن است به درخت حمله‌ور شوند و محصول را آلوده کنند. محصولات را جدا کرده و در سطل آب و ماده شوینده (مثلا صابون) قرار دهید. اگر شدت آفات زیاد است، از اسپری صابون باغبانی برای از بین بردن و متفرق کردن آن‌ها استفاده کنید.

برای پیشگیری از این معضل نیز هرس درست درخت اهمیت زیادی دارد. هرس موجب گردش هوای صحیح درون شاخه‌ها می‌شود و اجازه تجمع آفات را نمی‌دهد. همچنین همواره درخت خود را از ریشه آبیاری کنید و شاخ و برگ آن را خشک نگه دارید تا از بروز این مشکل پیشگیری شود.

نیاز به گرده افشانی

اکثر انگورها گل‌های ماده یا نر و ماده تولید می‌کنند و توسط باد گرده‌افشانی می‌شوند. برخی گونه‌های درخت انگور برای گرده‌افشانی نیاز به تاک دیگری دارند (تاک دوم). در مورد نوع انگور خود تحقیق کنید و از نیازهای گرده‌افشانی آن مطلع شوید.

هرس انگور داربستی از واجبات باغداری درخت انگور (مو) می‌باشد زیرا انگور یکی از واکنش پذیرترین درختان میوه نسبت به هرس به شمار می‌آید. هرس درخت انگور در زمستان انجام می شود. در این مطلب، به طور کامل درباره انواع هرس زمستانه انگور برای شما صحبت می کند.

هنری میشل، نویسنده و اقیانوس شناس معروف آمریکایی می گوید: “جهان جای بهتری می شد، اگر هر نفر، یک درخت انگور داشت“. شاید از همین رو است که در بسیاری از باغات و خانه های قدیمی در ایران نیز می توان، درختان انگور بسیاری را به چشم مشاهده کرد. هرچند کاشتن درخت انگور ساده است، اما برای حصول بهترین میوه در فصل برداشت، به نگهداری مناسب نیاز دارد که یکی از این اقدامات نگهداری، هرس کردن است.

هرس خشک انگور

هرس کردن به معنی قطع کامل یا جزئی شاخه، ریشه، پوست، برگ، گل و یا میوه برای تغییر در عادت رشد یا باردهی هست.

 هدف هرس خشک انگور

هرس انگور با اهداف مختلفی انجام می شود که عبارتند از:

• ایجاد و نگهداری بوته به شکل دلخواه
• توزیع جوانه های تولیدی برای افزایش محصول
• تنظیم و توازن هرچه بهتر باردهی، هدایت و تمرکز رشد بوته در بازوهای دائمی.

نحوه هرس درخت انگور داربستی

هرس خشک انگور داربستی در ۲ مرحله انجام می گیرد:

۱– هرس پاک سازی

بعد از ریزش برگ ها و به خواب رفتن بوته‌ها، فقط شاخه های مزاحم، آفت زده، بیمار و شکسته حذف شده. که این هرس در پاییز و جهت آسان تر شدن هرس در زمستان انجام می‌گردد. در مناطق سردسیر مانند آذربایجان در پاییز انجام نشود.

۲– هرس اصلی

بهترین زمان هرس اصلی بعد از برطرف شدن خطر سرمازدگی در منطقه می‌باشد. در مناطقی مانند آذربایجان، قزوین و همدان هرس اصلی از اواخر اسفند تا اواسط فروردین انجام می گردد. در صورتی که در مناطق گرمسیر مانند زابل یا فارس هرس زودتر انجام می گردد.

شدت هرس درختان انگور به نوع رقم، محل کاشت و رشد بوته بستگی دارد. باردهی ارقام مختلف انگور روی جوانه های مختلف روی شاخه یکساله متفاوت می باشد.

بیشتر بخوانید:

زمان هرس درخت انگور

بهترین زمان برای هرس انگور در فصل زمستان است که گیاه در حالت خواب است و به طور فعال رشد نمی کند. اما هرس زمستانه انگور  نباید در سرمای شدید باشد، بنابراین اوایل یا اواخر زمستان معمولا بهترین زمان برای هرس درخت انگور است. مناسب ترین زمان به الگوی آب و هوای زمستان و فصل سرما در منطقه شما بستگی دارد. در بیشتر مناطق، بهترین زمان هرس زمانی بین دیماه و فروردین ماه است. از این رو، هرس انگور در فصل تابستان پیشنهاد نمی‌شود.

“فرمول متعادل” برای هرس این است که شما باید ۳۰ جوانه برای اولین شاخه ای که جدا می کنید به اضافه ۱۰ جوانه برای هر شاخه ای که بعد از آن جدا می کنید باقی بگذارید.

انواع سیستم داربستی انگور

جالب است بدانید شکل ساقه ها و تنوع بالای درختان انگور، باعث شده است بیش از ۱۷ نوع سیستم داربستی انگور وجود داشته باشد. این در حالی است که در بسیاری از نقاط ایران مانند شهرستان های استان همدان، همچنان از سیستم کرتی برای کشت انگور استفاده می شود.

زمان انجام هرس کوتاه

• رقم انگور روی جوانه های پایین بارده تر باشد. یعنی محصول بیشتر روی جوانه های اول تا سوم تولید می‌شود.
• خاک شنی و ضعیف
• زمین شیبدار و دیم و عدم وجود آب کافی
• ارقامی نیازمند به قند بیشتر مثل ارقام انگور کشمشی
• تربیت درخت انگور طوری باشد که شاخه ها نزدیک سطح زمین باشد.
• ضعیف شدن درخت به دلیل آسیب بیماری ها و آفات
• بوته ضعیف بوده و کود به تاکستان داده نشده باشد.

اگر درخت ضعیف باشد و هرس بلند انجام دهیم، علاوه بر اینکه میوه های نامرغوب و بی کیفیت و کوچکی می دهد. درخت توانایی رساندن میوه را نخواهد داشت و مرگ گیاه به مرور زمان حتمی است.

هرس بلند انگور

در هرس بلند روی شاخه ۴ تا ۵ جوانه و برخی موارد ۷ تا ۸ جوانه نگه داشته می‌شود. در این نوع هرس شاخه بلندتر، مقدار محصول بیشتر و مقدار قند میوه کمتر می‌شود.

این نوع هرس برای ارقام رومیزی بکار برده می‌شود، که مقدار قند کمتری نیاز دارند.

زمان هرس بلند انگور

• در ارقام انگوریکه جوانه های بالا بارده تر باشند یعنی محصول بیشتر روی جوانه پنجم به بعد تولید شود.
• خاک قوی و آب کافی در دسترس باشد.
• ارقامی که ایستاده تربیت می‌شوند.
• رشد شاخ و برگ زیاد بوده و بوته قوی باشد.

بیشتر بخوانید:

هرس مختلط در انگور ( گوش خرگوشی)

به انجام هرس کوتاه و بلند روی یک درخت انگور هرس مختلط یا گوش خرگوشی گفته می‌شود. این نوع هرس در زمانی انجام می‌شود که درخت در گذشته قوی بوده و الان ضعیف شده باشد.

در این نوع هرس باید به آرامی نوع هرس را تغییر داد. و تا جایی ک ممکن دارد. شاخه های اضافه حذف شود. درختانی که ضعیف شده است باید به تدریج و به مدت ۲ تا ۳ سال به تعداد جوانه ها و با تقویت درخت افزوده گردد.

برای تاکستان های که در اثر بیماری یا برداشت محصول زیاد و کاشت در خاک های فقیر ضعیف هستند. با هرس و تقویت زمین قابل اصلاح می باشند.

انگور که با انواع مختلف خود، یکی از میوه هایی است که سبدهای میوه ما را با زیبایی اش تزئین میکند.

از این میوه زیبا و کاشت و برداشت آن نهایت لذت را ببرید.

جمع‌بندی

در این مطلب در مورد نحوه هرس درخت انگور، زمان مناسب و انواع هرس صحبت کردیم. همچنین دلایل عدم میوه‌دهی درخت انگور را نیز بیان کردیم. درخت انگور شما برای رشد صحیح به رعایت نکات مخصوص نیاز دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها دانستن چگونگی هرس آن است. امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده و در داشتن درختانی سر حال و با میوه‌های خوشمزه به شما کمک کند!