دیدنی های جزیره آشوراده

آشوراده نگین درخشان دریای خزر تنها جزیره ایرانی این پهنه آبی است که در استان گلستان و نزدیکی بندر ترکمن واقع شده است. این جزیره با طبیعت بکر تاریخ غنی و حیات وحش منحصربه فرد هرساله گردشگران بسیاری را به سوی خود جذب می کند. اما آشوراده تنها یک جزیره زیبا نیست بلکه زیستگاهی ارزشمند برای پرندگان مهاجر و گونه های گیاهی و جانوری متنوع است. با این حال این بهشت طبیعی با چالش هایی همچون طرح های توسعه گردشگری و واگذاری به بخش خصوصی روبرو است که آینده آن را در هاله ای از ابهام قرار داده است. در این مطلب قصد داریم تا با نگاهی دقیق تر به آشوراده به بررسی جاذبه های گردشگری تاریخچه ویژگی های طبیعی و مسائل مربوط به آن بپردازیم تا با این جزیره بیشتر آشنا شده و دغدغه های حفظ این میراث طبیعی را درک کنیم.

درباره جزیره آشوراده

آشوراده بزرگ ترین جزیره ایرانی در دریای خزر در مرکز شبه جزیره میانکاله و در نزدیکی بندر ترکمن واقع شده است. این جزیره با مساحتی حدود 400 هکتار از شمال به دریای خزر از شرق به تنگه باریک چپق اوغلی از غرب به کانال طبیعی خزینی و از جنوب به خلیج گرگان محدود می شود. آشوراده از نظر موقعیت جغرافیایی دارای اهمیت ویژه ای است و به عنوان یکی از مهم ترین تالاب های جهان در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. این جزیره پناهگاه امنی برای حیات وحش و زیستگاه پرندگان مهاجر است. دسترسی به آشوراده از طریق قایق از بندر ترکمن امکان پذیر است و فاصله دریایی آن حدود 10 کیلومتر است.

تاریخچه جزیره آشوراده

تاریخچه آشوراده به دوران باستان باز می گردد. برخی از مورخان معتقدند که این جزیره همان «آبسکون» است که سلطان محمد خوارزمشاه در زمان حمله مغول به آن پناه برد و در آنجا درگذشت. در دوره صفویان آشوراده به عنوان شکارگاه سلطنتی مورد توجه قرار گرفت و دژها و قلعه هایی در آن ساخته شد. در دوره قاجار این جزیره صحنه درگیری های بین ایران و روسیه بود. روس ها در این دوره آشوراده را اشغال کردند و در آن پادگان نظامی درمانگاه و کلیسای چوبی ساختند. پس از انقلاب کمونیستی روسیه این جزیره به ایران بازگردانده شد. در سال 1372 سیل ویرانگری آشوراده را درنوردید و باعث مهاجرت بسیاری از ساکنان آن شد. امروزه تنها صیادان و کارکنان شیلات در این جزیره زندگی می کنند.

ویژگی های طبیعی و گردشگری جزیره آشوراده بندر ترکمن

آشوراده با داشتن سواحل زیبا تپه های ماسه ای پوشش گیاهی متنوع و حیات وحش غنی از جاذبه های گردشگری فراوانی برخوردار است. این جزیره زیستگاه گونه های مختلف گیاهی و جانوری است که برخی از آن ها در معرض خطر انقراض قرار دارند. گردشگران می توانند در آشوراده از تماشای پرندگان مهاجر پیاده روی در سواحل قایق سواری ماهیگیری و عکاسی از مناظر طبیعی لذت ببرند. همچنین بازدید از آثار تاریخی به جا مانده از دوران صفویه و اشغال روس ها می تواند برای علاقه مندان به تاریخ جذاب باشد. با این حال توسعه گردشگری در آشوراده باید با رعایت اصول حفظ محیط زیست صورت گیرد تا از آسیب رساندن به این اکوسیستم ارزشمند جلوگیری شود.

پوشش گیاهی و جانوری جزیره آشوراده

پوشش گیاهی آشوراده شامل بوته های تمشک درختان انار ترش گیاهان علفی و درختچه های گز است. در گذشته در این جزیره پنبه و نیشکر نیز کشت می شد اما امروزه اثری از این کشتزارها باقی نمانده است. حیات وحش آشوراده بسیار متنوع است و شامل حیواناتی مانند شغال روباه خرگوش گراز و پرندگان دریایی می شود. این جزیره یکی از مهم ترین زیستگاه های پرندگان مهاجر در ایران است و هرساله هزاران پرنده از جمله فلامینگو پلیکان قو اردک و غاز برای زمستان گذرانی به آن مهاجرت می کنند. خاویار آشوراده نیز از شهرت جهانی برخوردار است و به عنوان یکی از مرغوب ترین خاویارهای دنیا شناخته می شود.

ساحل جزیره آشوراده

سواحل آشوراده با داشتن شن های نرم و آب زلال مکان مناسبی برای تفریح و استراحت هستند. گردشگران می توانند در این سواحل به پیاده روی شنا آفتاب گرفتن و بازی های ساحلی بپردازند. همچنین امکان قایق سواری و ماهیگیری در سواحل آشوراده وجود دارد. با این حال باید توجه داشت که برخی از سواحل این جزیره به دلیل وجود مناطق حفاظت شده برای شنا و تفریح مناسب نیستند.

پل چوبی جزیره

پل چوبی آشوراده یکی از نمادهای این جزیره است که در ورودی آن قرار دارد. این پل مکان مناسبی برای عکاسی و تماشای مناظر اطراف است. پل چوبی ارتباط بین ساحل و قسمت های داخلی جزیره را برقرار می کند و به گردشگران امکان می دهد تا به راحتی به جاذبه های مختلف آشوراده دسترسی پیدا کنند.

قلعه مثلثی یادگار اشغال روس ها

قلعه مثلثی آشوراده یادگاری از دوران اشغال این جزیره توسط روس ها است. این قلعه که در شمال جزیره قرار دارد به شکل یک مثلث متساوی الساقین ساخته شده است و در سه راس آن سه برج دیده بانی دایره ای شکل قرار دارد. قلعه مثلثی در دوره پهلوی اول بازسازی شد و به عنوان پاسگاه ژاندارمری مورد استفاده قرار گرفت. امروزه این قلعه به دلیل بی توجهی در حال تخریب است اما همچنان به عنوان یکی از جاذبه های تاریخی آشوراده شناخته می شود.

دژهای صفوی آشوراده

ویرانه های دژهای صفوی در آشوراده نشان از اهمیت این جزیره در دوره صفویان دارد. این دژها که به عنوان شکارگاه سلطنتی مورد استفاده قرار می گرفتند امروزه تنها بقایایی از آن ها باقی مانده است. بازدید از این ویرانه ها می تواند برای علاقه مندان به تاریخ جذاب باشد و آن ها را با گذشته پرفراز و نشیب آشوراده آشنا کند.

تفریحات جزیره آشوراده

جزیره آشوراده با طبیعت بکر و آرامش بخش خود فرصت های متنوعی را برای تفریح و گردشگری ارائه می دهد. از جمله تفریحات محبوب در این جزیره می توان به تماشای پرندگان مهاجر پیاده روی در سواحل قایق سواری ماهیگیری عکاسی از مناظر طبیعی اسب سواری و بازدید از آثار تاریخی اشاره کرد. همچنین گردشگران می توانند در اسکله بندر ترکمن با فرهنگ و آداب و رسوم مردم ترکمن آشنا شوند و از خرید صنایع دستی محلی لذت ببرند. برای علاقه مندان به ماجراجویی امکان کمپینگ در جزیره نیز وجود دارد.

بهترین زمان سفر به آشوراده

بهترین زمان سفر به آشوراده فصل بهار و اوایل پاییز است. در این فصول آب و هوای جزیره معتدل و دلپذیر است و گردشگران می توانند از زیبایی های طبیعت لذت ببرند. در فصل تابستان هوا در آشوراده گرم و شرجی است و ممکن است برای برخی از افراد آزاردهنده باشد. در فصل زمستان هوا سرد و بارانی است و ممکن است امکان دسترسی به برخی از مناطق جزیره وجود نداشته باشد. با این حال اگر هدف از سفر به آشوراده تماشای پرندگان مهاجر باشد فصل زمستان نیز می تواند زمان مناسبی برای سفر باشد.

آب و هوای جزیره آشوراده

آشوراده دارای آب و هوای معتدل و مرطوب است. میانگین دمای هوا در این جزیره در طول سال حدود 17 درجه سانتی گراد است. میزان بارندگی در آشوراده نسبتاً بالا است و بیشتر بارش ها در فصل های پاییز و زمستان رخ می دهد. رطوبت هوا در این جزیره نیز بالا است و ممکن است برای برخی از افراد آزاردهنده باشد. به طور کلی آب و هوای آشوراده برای گردشگری مناسب است اما بهتر است قبل از سفر از وضعیت آب و هوا مطلع شوید و لباس مناسب به همراه داشته باشید.

مسیر دسترسی به جزیره آشوراده

برای دسترسی به آشوراده ابتدا باید به بندر ترکمن سفر کنید. از تهران و سایر شهرهای ایران می توانید با اتوبوس قطار یا هواپیما به گرگان سفر کنید و سپس از گرگان با تاکسی یا اتوبوس به بندر ترکمن بروید. از بندر ترکمن می توانید با قایق به آشوراده بروید. قایق ها معمولاً در اسکله بندر ترکمن مستقر هستند و بلیط آن ها به صورت رفت و برگشت فروخته می شود. مدت زمان سفر با قایق از بندر ترکمن تا آشوراده حدود 10 دقیقه است.

امکانات جزیره آشوراده

امکانات گردشگری در آشوراده محدود است. در این جزیره یک رستوران به نام «شیلات» وجود دارد که انواع غذاهای دریایی را ارائه می دهد. همچنین یک سوپرمارکت کوچک در آشوراده وجود دارد که می توانید از آن تنقلات و نوشیدنی تهیه کنید. سرویس بهداشتی نیز در جزیره موجود است. با این حال در آشوراده هتل یا اقامتگاه دیگری وجود ندارد و برای اقامت باید به بندر ترکمن یا گرگان بازگردید. بنابراین قبل از سفر به آشوراده بهتر است آب غذا و لوازم شخصی مورد نیاز خود را به همراه داشته باشید.

اقامت در جزیره آشوراده

همانطور که گفته شد در جزیره آشوراده امکانات اقامتی وجود ندارد. برای اقامت می توانید از هتل ها مهمان پذیرها و خانه های اجاره ای در بندر ترکمن یا گرگان استفاده کنید. در بندر ترکمن هتل ها و مهمان پذیرهای مختلفی با قیمت های متفاوت وجود دارند. همچنین می توانید در گرگان از هتل های لوکس تر و با امکانات بیشتر استفاده کنید. اگر به دنبال تجربه ای متفاوت هستید می توانید در خانه های روستایی اطراف بندر ترکمن اقامت کنید و با زندگی مردم محلی آشنا شوید.

دیدنیهای اطراف جزیره آشوراده

علاوه بر جاذبه های خود جزیره آشوراده در اطراف این جزیره نیز دیدنی های فراوانی وجود دارد که بازدید از آن ها می تواند سفر شما را کامل تر کند.

تالاب میانکاله بهشت پرنده نگران

تالاب میانکاله یکی از مهم ترین تالاب های ایران و جهان است که در نزدیکی آشوراده قرار دارد. این تالاب زیستگاه گونه های مختلف پرندگان مهاجر است و به عنوان بهشت پرنده نگران شناخته می شود. در فصل های پاییز و زمستان هزاران پرنده از جمله فلامینگو پلیکان قو اردک و غاز برای زمستان گذرانی به میانکاله مهاجرت می کنند. تماشای این پرندگان یکی از لذت بخش ترین فعالیت ها در سفر به آشوراده است.

اسکله بندر ترکمن

اسکله بندر ترکمن یکی از تفرجگاه های مهم این شهر است که در ساحل شرقی دریای خزر قرار دارد. در این اسکله می توانید از تماشای طلوع و غروب آفتاب قایق سواری و خرید صنایع دستی محلی لذت ببرید. همچنین رستوران ها و کافه های متعددی در اسکله بندر ترکمن وجود دارند که می توانید در آن ها انواع غذاها و نوشیدنی ها را امتحان کنید.

بازارچه ساحلی بندر ترکمن

بازارچه ساحلی بندر ترکمن یکی از بهترین مکان ها برای خرید سوغاتی و صنایع دستی محلی است. در این بازارچه می توانید انواع لباس ها و شال های ترکمنی نمدها قالیچه ها زیورآلات و شیرینی های محلی را خریداری کنید. همچنین رستوران هایی در بازارچه ساحلی وجود دارند که غذاهای محلی ترکمنی مانند بورک را سرو می کنند. این بازارچه فرصتی مناسب برای آشنایی با فرهنگ و هنر مردم ترکمن است.

منطقه تاريخی گميشان

منطقه تاریخی گمیشان با داشتن جاذبه های گردشگری فراوانی چون تالاب گمیشان گل فشان گمیشان و خانه هایی با معماری متفاوت یکی دیگر از دیدنی های نزدیک به آشوراده است. این منطقه با داشتن طبیعتی بکر و تاریخی غنی می تواند برای علاقه مندان به گردشگری تاریخی و طبیعی جذاب باشد.

بندر گز

بندر گز یک شهرستان ساحلی در غرب استان گلستان است که در نزدیکی بندر ترکمن قرار دارد. این شهرستان با داشتن جاذبه های طبیعی و تاریخی فراوانی چون چشمه ها رودها آبشارها دریا و جنگل های انبوه یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری در استان گلستان است. بازدید از بندر گز می تواند به عنوان یک سفر یک روزه از آشوراده برنامه ریزی شود.

واگذاری آشوراده به بخش خصوصی و مخاطرات محیط زیستی

طرح واگذاری جزیره آشوراده به بخش خصوصی از سال ها پیش مطرح شده است و همواره با مخالفت فعالان محیط زیست روبرو بوده است. این فعالان معتقدند که توسعه گردشگری بدون برنامه ریزی و نظارت صحیح می تواند به اکوسیستم ارزشمند آشوراده آسیب برساند و باعث تخریب زیستگاه های حیوانات و گیاهان شود. همچنین آن ها نگران هستند که واگذاری آشوراده به بخش خصوصی منجر به ساخت و سازهای بی رویه و تغییر کاربری اراضی شود. در حال حاضر طرح گردشگری آشوراده با محدودیت هایی روبرو است و سازمان محیط زیست بر اجرای آن نظارت دارد اما همچنان نگرانی ها در مورد آینده این جزیره وجود دارد.

آشوراده کجاست؟

آشوراده تنها جزیره ایرانی دریای خزر است که در استان گلستان و در نزدیکی بندر ترکمن واقع شده است.

بهترین زمان سفر به جزیره آشوراده چه زمانی است؟

بهترین زمان برای سفر به آشوراده فصل بهار و اوایل پاییز است که هوا معتدل و دلپذیر است.

چگونه به جزیره آشوراده برویم؟

برای رفتن به آشوراده ابتدا باید به بندر ترکمن بروید و از آنجا با قایق به جزیره سفر کنید.

وسعت جزیره آشوراده چقدر است؟

وسعت جزیره آشوراده حدود 400 هکتار است.

در روستای آشوراده چه امکاناتی وجود دارد؟

در آشوراده امکانات گردشگری محدودی وجود دارد از جمله یک رستوران یک سوپرمارکت و سرویس بهداشتی.